Wykaz skrótów | str. 15

Część pierwsza
Stowarzyszenia w prawie polskim

Rozdział I
Sytuacja stowarzyszeń na ziemiach polskich przed 1989 r. | str. 23
1. Uwagi ogólne | str. 23
2. Ustawodawstwa państw zaborczych | str. 23
2.1. Zabór austriacki | str. 23
2.2. Zabór pruski | str. 26
2.3. Zabór rosyjski | str. 28
3. Dwudziestolecie międzywojenne | str. 30
4. Okres drugiej wojny światowej | str. 36
5. Lata 1944–1989 | str. 38

Rozdział II
Źródła prawa stowarzyszeń. Zakres Prawa o stowarzyszeniach | str. 43
1. Źródła | str. 43
2. Zakres przedmiotowy Prawa o stowarzyszeniach | str. 44
3. Zakres podmiotowy Prawa o stowarzyszeniach | str. 45

Rozdział III
Pojęcie stowarzyszenia i rodzaje | str. 53
1. Zagadnienia ogólne | str. 53
2. Stowarzyszenia w ujęciu Prawa o stowarzyszeniach | str. 54
2.1. Zrzeszenie | str. 54
2.2. Dobrowolność | str. 56
2.3. Samorządność | str. 57
2.4. Trwałość | str. 58
2.5. Cele stowarzyszenia – cel niezarobkowy | str. 59
3. Stowarzyszenia a inne podmioty | str. 65
3.1. Fundacje | str. 66
3.2. Organizacje społeczne – organizacje pozarządowe | str. 67
3.3. Organizacje pożytku publicznego | str. 70
3.4. Partie polityczne | str. 70
3.5. Samorządy zawodowe | str. 71
3.6. Związki zawodowe | str. 71
4. Zasady działania stowarzyszeń | str. 72
4.1. Zasada praworządności | str. 72
4.2. Zasada równości stowarzyszeń | str. 72
4.3. Demokracja wewnętrzna | str. 72
4.4. Równość członków stowarzyszenia | str. 73
5. Rodzaje stowarzyszeń | str. 74

Rozdział IV
Wolność i prawo zrzeszania się | str. 79
1. Uwagi ogólne | str. 79
2. Wolność zrzeszania się w ujęciu Konstytucji | str. 81
3. Prawo zrzeszania się w ujęciu prawa międzynarodowego | str. 91
3.1. Uwagi ogólne | str. 91
3.2. Deklaracja Powszechna Praw Człowieka | str. 91
3.3. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych | str. 92
3.4. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności | str. 96
3.4.1. Artykuł 11 EKPC w orzecznictwie sądów polskich | str. 106
3.4.2. Sprawy przeciwko Polsce przed Trybunałem | str. 107
3.5. Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych | str. 110
3.6. Konwencja o Prawach Dziecka | str. 113
3.7. Europejska Karta Samorządu Lokalnego | str. 113
4. Prawo zrzeszania się w ujęciu prawa Unii Europejskiej | str. 114
5. Prawo zrzeszania się w ujęciu Prawa o stowarzyszeniach | str. 117
6. Pozaprawne ograniczenia zrzeszania się | str. 122

Rozdział V
Tworzenie stowarzyszeń | str. 125
1. Prawo tworzenia stowarzyszeń | str. 125
1.1. Uwagi ogólne | str. 125
1.2. Zebranie założycielskie | str. 127
1.3. Uchwalenie statutu | str. 129
1.4. Wybór komitetu założycielskiego i zarządu | str. 130
2. Szczególne wymagania warunkujące utworzenie stowarzyszenia | str. 131
2.1. Aprobata | str. 131
2.2. Uchwała określonej władzy religijnej o utworzeniu | str. 132
2.3. Uzgodnienie zakresu działalności | str. 133
2.4. Zezwolenie | str. 133

Rozdział VI
Postępowanie rejestrowe i ewidencyjne | str. 135
1. Pojęcie, funkcje, jawność Rejestru | str. 135
2. Źródła prawa | str. 137
3. Organizacja i zakres Rejestru | str. 137
4. Podmioty postępowania rejestrowego | str. 140
4.1. Sąd rejestrowy | str. 140
4.2. Referendarz sądowy | str. 141
4.3. Wnioskodawcy i uczestnicy | str. 141
4.4. Prokurator. Rzecznik Praw Obywatelskich | str. 143
5. Wszczęcie postępowania | str. 144
5.1. Uwagi ogólne | str. 144
5.2. Wniosek o wpis | str. 144
6. Wstępne czynności sądu rejestrowego; badanie formalne wniosku | str. 150
7. Badanie materialne zgłoszenia | str. 152
8. Orzeczenia sądu rejestrowego | str. 155
8.1. Uwagi ogólne | str. 155
8.2. Podstawa faktyczna postanowienia zarządzającego dokonanie wpisu | str. 155
8.3. Treść postanowienia | str. 156
8.4. Koszty postępowania rejestrowego | str. 156
8.5. Sprostowanie postanowienia | str. 157
8.6. Uzasadnianie i doręczanie postanowień | str. 157
8.7. Prawomocność, skuteczność i wykonalność postanowień | str. 158
9. Środki odwoławcze w postępowaniu rejestrowym | str. 158
9.1. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego | str. 158
9.2. Apelacja | str. 159
9.3. Zażalenie | str. 159
9.4. Skarga kasacyjna | str. 160
9.5. Wznowienie postępowania | str. 160
9.6. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | str. 161
10. Wpis do rejestru stowarzyszeń | str. 161
10.1. Uwagi ogólne | str. 161
10.2. Prostowanie wadliwych wpisów | str. 162
10.3. Klasyfikacja wpisów do Rejestru | str. 162
11. Skutki wpisu do Rejestru | str. 163
11.1. Uwagi ogólne | str. 163
11.2. Zasada jawności materialnej | str. 164
11.3. Zasada wpisu | str. 165
11.4. Zasada zupełności | str. 165
11.5. Zasada prawdziwości (wiarygodności) | str. 166
11.6. Zasada jawności formalnej | str. 166
12. Rejestracja stowarzyszenia – organizacji pożytku publicznego | str. 166
13. Wpis do ewidencji prowadzonej przez starostów | str. 171

Rozdział VII
Statut | str. 175
1. Charakter prawny | str. 175
1.1. Uwagi ogólne | str. 175
1.2. Akt normatywny prawa przedmiotowego | str. 177
1.3. Pozaprawny akt normatywny organizacji społecznej | str. 177
1.4. Koncepcja cywilistyczna | str. 178
1.5. Interpretacja postanowień statutu | str. 184
2. Treść statutu | str. 185
2.1. Uwagi ogólne | str. 185
2.2. Nazwa stowarzyszenia | str. 186
2.3. Teren działania | str. 194
2.4. Siedziba stowarzyszenia | str. 194
2.5. Cele i sposoby ich realizacji | str. 195
2.6. Członkostwo | str. 195
2.7. Organy (władze) stowarzyszenia | str. 195
2.8. Środki finansowe, składki członkowskie | str. 196
2.9. Zmiana statutu | str. 196
2.10. Rozwiązanie stowarzyszenia | str. 196
2.11. Terenowe jednostki organizacyjne (oddziały) | str. 196
2.11.1. Terenowe jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej | str. 197
2.11.2. Terenowe jednostki organizacyjne mające osobowość prawną | str. 198
2.11.3. Sytuacja prawna oddziału po uzyskaniu osobowości prawnej | str. 201
2.11.4. Utrata osobowości prawnej przez oddział | str. 203
2.12. Fakultatywne postanowienia statutu | str. 204
3. Uchwalenie statutu | str. 205
4. Zmiana statutu | str. 206
5. Statut a inne akty wewnętrzne stowarzyszenia | str. 214

Rozdział VIII
Władze stowarzyszenia | str. 217
1. Rodzaje organów (władz) | str. 217
2. Walne zebranie członków (zebranie delegatów) | str. 219
3. Zarząd | str. 222
4. Organ kontroli wewnętrznej | str. 237
5. Sąd koleżeński, sąd polubowny | str. 238
6. Charakter prawny uchwał organów | str. 239
7. Brak organów. Kuratela | str. 240

Rozdział IX
Członkostwo | str. 243
1. Osoby fizyczne | str. 243
2. Osoby prawne | str. 250
3. Jednostki organizacyjne określone w art. 331 k.c. | str. 253
4. Rodzaje członków | str. 254
5. Charakter prawny stosunku członkostwa | str. 255
5.1. Uwagi ogólne | str. 255
5.2. Administracyjnoprawny charakter stosunku wewnątrzorganizacyjnego | str. 255
5.3. Organizacyjny charakter stosunku wewnątrzorganizacyjnego | str. 255
5.4. Cywilnoprawny charakter stosunku wewnątrzorganizacyjnego | str. 256
5.5. Stanowisko orzecznictwa | str. 258
5.6. Podsumowanie | str. 271
6. Powstanie stosunku członkostwa | str. 275
7. Zawieszenie członkostwa | str. 276
8. Ustanie stosunku członkostwa | str. 276
8.1. Ustąpienie | str. 276
8.2. Usunięcie | str. 277
8.3. Śmierć | str. 277
8.4. Ubezwłasnowolnienie | str. 278
8.5. Utrata osobowości prawnej przez członka | str. 278
8.6. Rozwiązanie stowarzyszenia | str. 278
8.7. Inne przypadki | str. 278
9. Prawa i obowiązki członka | str. 279
9.1. Prawa członka | str. 279
9.2. Obowiązki członka | str. 280
10. Ochrona praw członka | str. 282
11. Stosunki między członkiem a stowarzyszeniem niełączące się z członkostwem | str. 287
11.1. Uwagi ogólne | str. 287
11.2. Zatrudnienie członków stowarzyszenia | str. 288

Rozdział X
Majątek stowarzyszenia | str. 289
1. Pojęcie majątku | str. 289
2. Źródła powstania majątku | str. 289
2.1. Składki członkowskie | str. 290
2.2. Praca społeczna członków | str. 290
2.3. Darowizny, spadki, zapisy | str. 290
2.4. Dochody z majątku stowarzyszenia | str. 292
2.5. Ofiarność publiczna | str. 292
2.6. Dotacje | str. 292
2.7. Działalność zarobkowa. Działalność gospodarcza stowarzyszeń | str. 294
2.8. Inne źródła | str. 299

Rozdział XI
Nadzór nad stowarzyszeniami | str. 301
1. Pojęcie. Nadzór a kontrola | str. 301
2. Organy nadzorujące | str. 301
3. Sąd | str. 303
4. Środki nadzoru | str. 304
4.1. Uwagi ogólne | str. 304
4.2. Środki stosowane przez organy nadzoru | str. 305
4.3. Środki stosowane przez sąd | str. 309
5. Odpowiednie stosowanie przepisów | str. 316
6. Nadzór nad stowarzyszeniem – organizacją pożytku publicznego | str. 316

Rozdział XII
Ustanie stowarzyszenia | str. 317
1. Uwagi ogólne | str. 317
2. Rozwiązanie stowarzyszenia | str. 317
3. Likwidacja stowarzyszenia | str. 320
3.1. Uwagi ogólne | str. 320
3.2. Likwidator | str. 321
3.3. Przebieg likwidacji | str. 323
3.4. Odpowiednie stosowanie przepisów | str. 325
4. Upadłość stowarzyszenia | str. 325
5. Przeznaczenie majątku | str. 326
6. Łączenie się i podział stowarzyszeń | str. 327

Rozdział XIII
Stowarzyszenie zwykłe | str. 329
1. Pojęcie stowarzyszenia zwykłego | str. 329
2. Założyciele i członkowie | str. 332
3. Utworzenie stowarzyszenia zwykłego | str. 333
4. Regulamin działalności | str. 336
4.1. Uwagi ogólne | str. 336
4.2. Nazwa | str. 337
4.3. Cel | str. 338
4.4. Teren działania | str. 339
4.5. Środki działania | str. 339
4.6. Siedziba | str. 339
4.7. Przedstawiciel reprezentujący stowarzyszenie | str. 339
4.8. Zarząd | str. 340
4.9. Zasady dokonywania zmian regulaminu działalności | str. 342
4.10. Sposób nabycia i utraty członkostwa | str. 342
4.11. Sposób rozwiązania stowarzyszenia zwykłego | str. 342
4.12. Fakultatywne postanowienia regulaminu | str. 342
5. Władze stowarzyszenia zwykłego | str. 343
6. Członkostwo w stowarzyszeniu zwykłym | str. 343
7. Nadzór nad stowarzyszeniami zwykłymi | str. 347
8. Majątek stowarzyszenia – majątek członków | str. 347
9. Ustanie stowarzyszenia | str. 350

Rozdział XIV
Sytuacja prawna stowarzyszeń utworzonych na podstawie Prawa o stowarzyszeniach z 1932 r. | str. 351
1. Sytuacja istniejących stowarzyszeń po wejściu w życie Prawa o stowarzyszeniach | str. 351
2. Restytucja rozwiązanych stowarzyszeń | str. 351
3. Sytuacja stowarzyszeń nierozwiązanych i nieprowadzących działalności | str. 356

Część druga
Fundacje w prawie polskim

Rozdział XV
Fundacje na ziemiach polskich przed 1984 r. | str. 359
1. Początki fundacji | str. 359
2. Ustawodawstwa państw zaborczych | str. 361
2.1. Zabór austriacki | str. 361
2.2. Zabór pruski | str. 361
2.3. Zabór rosyjski | str. 362
3. Dwudziestolecie międzywojenne | str. 363
4. Okres drugiej wojny światowej | str. 366
5. Lata 1945–1984 | str. 368

Rozdział XVI
Źródła prawa. Zakres ustawy o fundacjach | str. 373
1. Źródła prawa | str. 373
2. Zakres przedmiotowy | str. 376
3. Zakres podmiotowy | str. 376

Rozdział XVII
Pojęcie fundacji | str. 379
1. Uwagi ogólne | str. 379
2. Fundacje a inne jednostki organizacyjne | str. 383
2.1. Fundusze | str. 383
2.2. Fundusze składkowe | str. 384
2.3. Organizacje społeczne – organizacje pozarządowe | str. 384
2.4. Stowarzyszenia | str. 388
3. Rodzaje fundacji | str. 388

Rozdział XVIII
Ustanowienie fundacji | str. 399
1. Wolność tworzenia fundacji | str. 399
2. Fundatorzy | str. 401
2.1. Osoby fizyczne | str. 402
2.2. Osoby prawne | str. 404
3. Akt fundacyjny | str. 408
3.1. Pojęcie. Charakter prawny. Akt fundacyjny a statut | str. 408
3.2. Sposób dokonania aktu fundacyjnego | str. 411
3.2.1. Czynność inter vivos | str. 411
3.2.2. Czynność mortis causa | str. 412
3.3. Treść | str. 413
3.3.1. Cel fundacji | str. 414
3.3.2. Majątek przeznaczony na realizację celu fundacji | str. 423

Rozdział XIX
Statut | str. 429
1. Charakter prawny | str. 429
2. Ustalenie statutu | str. 431
3. Treść statutu | str. 432
3.1. Nazwa | str. 433
3.2. Siedziba | str. 435
3.3. Majątek | str. 435
3.4. Cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji | str. 436
3.5. Organy | str. 436
3.5.1. Uwagi ogólne | str. 436
3.5.2. Zarząd | str. 437
3.5.3. Inne organy | str. 450
3.6. Prowadzenie przez fundację działalności gospodarczej | str. 451
3.7. Dopuszczalność i warunki połączenia fundacji z inną fundacją | str. 455
4. Zmiana celu fundacji lub statutu | str. 456

Rozdział XX
Postępowanie rejestrowe | str. 461
1. Pojęcie, funkcje, jawność Rejestru | str. 461
2. Źródła prawa | str. 461
3. Organizacja i zakres Rejestru | str. 462
4. Podmioty postępowania rejestrowego | str. 463
4.1. Wnioskodawcy i uczestnicy | str. 463
5. Wszczęcie postępowania | str. 464
5.1. Uwagi ogólne | str. 464
5.2. Wniosek o wpis | str. 464
6. Wstępne czynności sądu rejestrowego; badanie formalne wniosku | str. 467
7. Badanie materialne zgłoszenia | str. 467
8. Orzeczenia sądu rejestrowego | str. 469
8.1. Podstawa faktyczna postanowienia zarządzającego dokonanie wpisu | str. 469
8.2. Postanowienie | str. 469
8.3. Koszty postępowania rejestrowego | str. 470
8.4. Obowiązek zawiadomienia organów nadzorujących | str. 470
9. Środki odwoławcze w postępowaniu rejestrowym | str. 470
10. Wpis do Rejestru | str. 471
10.1. Uwagi ogólne | str. 471
10.2. Prostowanie wadliwych wpisów | str. 471
10.3. Klasyfikacja wpisów do Rejestru | str. 471
11. Skutki wpisu do Rejestru | str. .... 471
12. Rejestracja fundacji – organizacji pożytku publicznego | str. .... 472

Rozdział XXI
Majątek fundacji | str. 475
1. Pojęcie majątku | str. 475
2. Źródła powstania majątku | str. 475
2.1. Uwagi ogólne | str. 475
2.2. Nabycie w drodze czynności prawnych | str. 476
2.3. Dotacje | str. 477
2.4. Dochody z własnej działalności. Działalność gospodarcza | str. 479
2.5. Ofiarność publiczna | str. 481

Rozdział XXII
Nadzór nad fundacjami | str. 483
1. Uwagi ogólne | str. 483
2. Organy nadzorujące | str. 483
2.1. Sąd | str. 485
2.2. Obowiązki sądu rejestrowego i fundacji | str. 486
3. Środki nadzoru | str. 488
4. Ograniczenia nadzoru | str. 491
5. Nadzór nad fundacją – organizacją pożytku publicznego | str. 492

Rozdział XXIII
Ustanie fundacji | str. 493
1. Likwidacja | str. 493
1.1. Uwagi ogólne | str. 493
1.2. Przeznaczenie majątku | str. 498
2. Ustanie na podstawie ustawy | str. 500
3. Upadłość fundacji | str. 500
4. Połączenie z inną fundacją | str. 501
5. Zawieszenie działalności | str. 501

Rozdział XXIV
Szczególne rodzaje fundacji, przedstawicielstwa fundacji zagranicznych | str. 503
1. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich | str. 503
2. Centrum Badania Opinii Społecznej | str. 504
3. Zakłady Kórnickie | str. 506
4. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” | str. 507
5. Przedstawicielstwa fundacji zagranicznych | str. 510

Bibliografia | str. 515