Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi

Życiorys Profesora Andrzeja Marka

Prof. zw. dr hab. Andrzej Marek urodził się 9 maja 1940 r. w Brzozowie, województwo rzeszowskie. W 1949 r. Jego rodzina przeniosła się do Szczecina, gdzie ukończył szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące. W latach 1959-1964 studiował prawo na Wydziale Prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Był stypendystą naukowym, współorganizatorem Studenckiego Koła Penitencjarnego, a także zwycięzcą w środowiskowym i ogólnopolskim konkursie krasomówczym.
Po ukończeniu studiów w 1964 r. został zatrudniony w charakterze asystenta w Katedrze Prawa Karnego, kierowanej wówczas przez Prof. dr. hab. Jerzego Śliwowskiego. W tym samym roku podjął aplikację sądową zakończoną w 1966 r. egzaminem sędziowskim. Doktoryzował się w 1968 r. na podstawie rozprawy pt. Stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu jako podstawa umorzenia postępowania karnego, napisanej pod kierunkiem Prof. dr. hab. Wiesława Daszkiewicza. Kolejny stopień - doktora habilitowanego uzyskał w 1972 r. w Uniwersytecie Łódzkim, na podstawie rozprawy pt. Warunkowe umorzenie postępowania w polskim ustawodawstwie karnym, która została nagrodzona w konkursie miesięcznika "Państwo i Prawo" na najlepsze prace doktorskie i habilitacyjne. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1979 r., a w 1985 r. - tytuł profesora zwyczajnego nauk prawnych, co uzasadniało powołanie Go na stanowisko profesora zwyczajnego w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, na którym nadal pracuje.
Profesor Andrzej Marek pełnił w macierzystym Uniwersytecie liczne funkcje akademickie. W latach 1973-1975 był prodziekanem, a w latach 1978-1981 dziekanem Wydziału Prawa i Administracji. Przez 11 lat (1979-1990) był dyrektorem Instytutu Prawa Karnego i Kryminologii, a po reorganizacji struktury wydziałowej, polegającej m.in. na likwidacji instytutów, od 1990 r. do chwili obecnej pełni funkcję kierownika Katedry Prawa Karnego i Kryminologii. Przez wiele kadencji był członkiem Senatu UMK, reprezentując Wydział Prawa i Administracji.
Zainteresowania Profesora były zawsze rozległe i obejmowały szeroko pojęte prawo karne, w tym także prawo karne procesowe, prawo wykroczeń, kryminologię i wiktymologię. Rozwijał je nie tylko w kraju, lecz także podczas licznych pobytów zagranicznych. Spośród nich należy wymienić roczny pobyt w Stanach Zjednoczonych, w roku akademickim 1976/1977, na podstawie konkursowego stypendium, przyznanego przez American Council of Learned Societies, z afiliacją w University of Pennsylvania w Filadelfii i w University of Southern California w Los Angeles; 6-miesięczne stypendium badawcze w Instytucie Maxa Plancka Międzynarodowego i Porównawczego Prawa Karnego we Freiburgu w 1985 r. oraz kolejne stypendia badawcze w tym Instytucie i w Uniwersytecie w Kolonii (1990, 1993, 1999). Wyrazem wysokiej oceny i prestiżu Profesora Andrzeja Marka było trzykrotne zaproszenie Go w charakterze profesora wizytującego przez Uniwersytet w Münster (semestry zimowe 1989/1990, 1992/1993) i przez Uniwersytet w Oldenburgu (semestr zimowy 1990/1991). Podkreślenia wymagają także liczne Jego pobyty w Inter-University Centre w Dubrowniku (jako wykładowcy i uczestnika seminariów wiktymologicznych), kilkakrotny udział w seminariach organizowanych przez Istituto Superiore Internazionale di Scienze Criminali w Syrakuzach (Instytut AIDP), a ostatnio udział w polsko-niemieckich seminariach organizowanych przez Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Należy do tego dodać uczestnictwo Profesora Andrzeja Marka w kongresach i sympozjach prawa karnego, kryminologii i wiktymologii (m.in. w Budapeszcie, Hamburgu, Lizbonie, Wiedniu, Sztokholmie i Zagrzebiu) oraz wykłady gościnne w wielu ośrodkach naukowych (ich lista jest niezmiernie długa).
Dorobek naukowy Profesora Andrzeja Marka jest wyjątkowo duży, obejmuje ponad 300 publikacji i ekspertyz (zob. wykaz zamieszczony w niniejszej Księdze), w tym wiodące podręczniki do nauki prawa karnego i prawa wykroczeń, na podstawie których kształciły się liczne pokolenia studentów prawa, oraz obszerny komentarz do kodeksu karnego, ceniony zwłaszcza przez praktyków.
Na szczególne podkreślenie zasługuje aktywność Profesora w zakresie tworzenia i reformowania prawa karnego. Jej przejawem był udział w pracach Komisji do Spraw Reformy Prawa Karnego, która opracowała projekt kodeksu karnego z 1997 r. (1989-1996) oraz Komisji powołanej przez Prezydenta RP w sprawie nowelizacji kodeksu karnego (2001-2002). Jako ekspert uczestniczył w latach 2002-2004 w pracach Nadzwyczajnej Komisji Sejmu do Spraw Zmian w Kodyfikacji (podkomisja prawa karnego), następnie przewodniczył zespołowi prawa karnego materialnego w Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości (2004-2005). Nie można pominąć również tego, że Profesor Andrzej Marek brał udział w licznych szkoleniach dla sędziów i prokuratorów, organizowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, łącząc w ten sposób wiedzę teoretyczną z zakresu prawa karnego z praktyką prawniczą.
W ramach swojej działalności dydaktycznej Profesor Andrzej Marek prowadził wykłady z prawa karnego materialnego i procesowego, prawa wykroczeń i kryminologii, a także oblegane przez studentów seminaria magisterskie. Jego wykłady zawsze cieszyły się dużą popularnością. Profesor Andrzej Marek wypromował liczne grono magistrów (ponad 1000), z których wielu odnosiło sukcesy na egzaminach na aplikacje sądowe, prokuratorskie, adwokackie i piastuje obecnie wysokie stanowiska w tych zawodach prawniczych.
Profesor ma również wielkie osiągnięcia w kształceniu kadr naukowych. Jest promotorem 16 pomyślnie zakończonych przewodów doktorskich, pełnił funkcję recenzenta w wielu przewodach doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich oraz opiniował wnioski dotyczące powołania na stanowiska profesora dla wielu polskich uczelni. Jako stały opiniodawca Centralnej Komisji do Spraw Stopni Naukowych i Tytułu Naukowego przygotował opinie dotyczące zatwierdzenia uchwał o nadaniu stopnia doktora habilitowanego oraz wniosków o nadanie tytułu profesora większości profesorów prawa karnego czynnych obecnie na polskich uniwersytetach (łącznie 30 takich opinii). Recenzował także wnioski o nadanie tytułu doktora honoris causa: Prof. dr. hab. H.J. Schneiderowi (Uniwersytet Łódzki, 1990) i Prof. dr. hab. H.J. Hirschowi (UAM w Poznaniu, 1991).
Za zasługi dla rozwoju nauki, zaangażowanie w procesy legislacyjne oraz pracę na rzecz środowiska akademickiego, Profesor Andrzej Marek został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, a także licznymi nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższegoi Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przyznanymi za wybitne osiągnięcia naukowe.
Profesor Andrzej Marek jest członkiem międzynarodowych i krajowych organizacji naukowych. Należy tu wymienić: International Association of Penal Law (sekcja polska, od 1968 r.), International Society of Criminology (od 1977 r.), World Society of Victimology (od 1979 r.), Towarzystwo Naukowe Prawa Karnego z siedzibą w Warszawie oraz Polskie Towarzystwo Kryminologiczne im. St. Batawii w Warszawie i Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
W środowisku naukowym Profesor Andrzej Marek cieszy się wielkim uznaniem nie tylko z powodu rozległej wiedzy naukowej, lecz także z uwagi na Jego wyjątkową rzetelność, obiektywizm i życzliwość. Jako nauczyciel akademicki jest darzony autentycznym szacunkiem przez studentów zarówno z powodu niekwestionowanego autorytetu naukowego, jak i zawsze sprawiedliwych, obiektywnych ocen.
Dobitnym dowodem wysokiej pozycji w polskiej nauce prawa karnego i powszechnego uznania w środowisku naukowym jest powierzenie Prof. dr. hab. Andrzejowi Markowi funkcji Redaktora Naczelnego wielkiego przedsięwzięcia naukowego i wydawniczego, jakim jest 11-tomowy System Prawa Karnego. Jest to przedsięwzięcie bez precedensu w całej historii nauki prawa karnego w Polsce. Zaangażowana w nim jest polska profesura prawa karnego, liczni doktorzy i doktorzy habilitowani ze wszystkich ośrodków akademickich. Skupienie wysiłków tak wielkiej rzeszy pracowników nauki na rzecz realizacji tego projektu było możliwe jedynie dzięki wielkiemu autorytetowi Profesora Andrzeja Marka i zaufaniu w skuteczność Jego kierownictwa. Dowodem na to, że przedsięwzięcie to jest realizowane i przynosi konkretne efekty, jest ukazanie się I tomu: Zagadnienia ogólne (pod red. A. Marka) oraz zaawansowanie prac nad kolejnymi tomami.