Tematem publikacji jest refleksja nad tym, jaki obraz Polski wyłania się z piosenek ostatnich trzech dekad, a zbiór tekstów dobrano tak, aby uzyskać możliwie najpełniejszy obraz trzydziestolecia od roku, w którym dokonała się w Polsce transformacja ustrojowa. Autorzy, wywodzący się z różnych dziedzin humanistyki ukazują, jakie sposoby komunikowania wybierają artyści, by mówić o otaczającej rzeczywistości. W książce znajdują się odwołania do rozmaitych gatunków i stylistyk muzycznych, od całkiem dosłownie rozumianej piosenki ludowej, przez piosenkę literacką, autorską, różne odmiany rocka, rapu, aż po spojrzenie w kierunku disco polo. Monografia przedstawia przemiany dokonujące się w polskim języku (słowno-muzyczno-wykonawczym) piosenki. Ważnym elementem tych rozważań jest tematyka polityczna, która pokazuje ciągłe zaangażowanie twórców w sprawy społeczne. Mając na względzie wyznaczone w tytule cezury, kluczowym w budowie tomu jest temat współczesnego kształtu niepodległości: jak ją wykorzystaliśmy, jak ją rozumiemy, jak widzimy, opisujemy i oczywiście, jak ją dla siebie wyśpiewujemy.