FAQ Podatek dochodowy od osób fizycznych. 15 najczęstszych pytań i odpowiedzi

Czym jest podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)?

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) jest podatkiem bezpośrednim nakładanym na dochody osób fizycznych osiągane na terytorium Polski oraz – w przypadku rezydentów – także poza jej granicami. Podstawę prawną stanowi ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2025 poz. 163).
W praktyce termin „PIT” odnosi się również do obowiązku składania przez podatników okresowych deklaracji podatkowych, w których wykazują wysokość uzyskanego dochodu, naliczonego podatku oraz zastosowanych odliczeń i ulg. Deklaracje te są podstawą do rozliczenia podatku dochodowego za dany rok podatkowy i stanowią formalne rozliczenie z fiskusem.

Kto jest podatnikiem PIT?

Podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest każda osoba fizyczna, która:

• posiada na terytorium Polski miejsce zamieszkania (rezydent podatkowy), podlegając nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, co oznacza, że rozlicza i płaci podatek od wszystkich dochodów, zarówno krajowych, jak i zagranicznych;
• nie posiada miejsca zamieszkania w Polsce, ale uzyskuje dochody z działalności lub majątku znajdującego się na terytorium Polski (nierezydent podatkowy), podlegając ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli opodatkowaniu tylko tych dochodów, które powstają w Polsce.

Miejsce zamieszkania osoby na terytorium RP oraz zasady ustalania rezydencji podatkowej reguluje art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Miejsce zamieszkania ustala się przede wszystkim na podstawie centrum interesów osobistych lub gospodarczych oraz na podstawie długości pobytu na terytorium Polski przekraczającej 183 dni w roku podatkowym.

Jakie są podstawowe formy opodatkowania PIT?

W polskim systemie podatkowym obowiązują następujące podstawowe formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

• Skala podatkowa (zasady ogólne) – stosowana do większości dochodów osób fizycznych, obejmuje dwa progi podatkowe: 12% dla dochodów do 120 000 zł oraz 32% dla nadwyżki ponad tę kwotę. Ta forma umożliwia korzystanie z kwoty wolnej od podatku oraz z licznych ulg i odliczeń.
• Podatek liniowy – stała stawka podatku wynosząca 19%, przeznaczony wyłącznie dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Podatek liniowy nie pozwala na korzystanie z większości ulg podatkowych, w tym z kwoty wolnej oraz wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – uproszczona forma opodatkowania, gdzie podatek jest obliczany od przychodu, a nie od dochodu. Stawki podatkowe wynoszą od 2% do nawet 17%, gdyż różnią się w zależności od rodzaju działalności.

Co to jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku to limit dochodu, do którego nie jest naliczany podatek dochodowy. W 2025 roku kwota ta wynosi 30 000 zł. Oznacza to, że jeśli dochód podatnika w danym roku nie przekracza tej wartości, nie jest on zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego na zasadach ogólnych.

Jak rozliczyć podatek dochodowy przy umowie o pracę?

Podatek dochodowy przy umowie o pracę rozlicza się w następujący sposób:

• Pracodawca, jako płatnik podatku, jest zobowiązany do obliczania, pobierania oraz odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzenia pracownika.
• Zaliczki są obliczane miesięcznie na podstawie wynagrodzenia brutto, pomniejszonego o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne, a także o koszty uzyskania przychodu i przysługujące pracownikowi ulgi.
• Koszty uzyskania przychodu dla pracowników zatrudnionych w jednym miejscu wynoszą standardowo 250 zł miesięcznie.
• Pracownik zobowiązany jest do złożenia rocznego zeznania podatkowego (najczęściej PIT-37) do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym wykazuje się dochody oraz uiszczone zaliczki na podatek.
• Roczne rozliczenie uwzględnia odliczenia, ulgi i ewentualne korekty podatku.

Czy możliwe jest wspólne rozliczenie z małżonkiem?

Tak, małżonkowie mogą skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadzie wspólnego rozliczenia. Zasady te zostały określone w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. 2025 poz. 163).
Warunki wspólnego rozliczenia obejmują:

• Trwanie małżeństwa przez cały rok podatkowy lub zawarcie małżeństwa w trakcie roku podatkowego i pozostawanie w związku małżeńskim do końca tego roku.
• Brak rozdzielności majątkowej przez cały rok podatkowy. Jeśli małżonkowie ustanowili rozdzielność majątkową w trakcie roku, nie mogą skorzystać z tej preferencji.
• Opodatkowanie dochodów według skali podatkowej. Małżonkowie nie mogą korzystać ze wspólnego rozliczenia, jeśli choć jedno z nich opłaca podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową.
• Złożenie wspólnego zeznania podatkowego (np. PIT-36) w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Jakie są najpopularniejsze ulgi podatkowe w PIT?

Do najczęściej stosowanych ulg podatkowych należą:

• ulga na dzieci, która pozwala odliczyć od podatku określone kwoty za każde dziecko, pod warunkiem wspólnego zamieszkania i wychowywania;
• ulga rehabilitacyjna, przysługująca osobom niepełnosprawnym oraz ich opiekunom, obejmująca wydatki na cele rehabilitacyjne oraz ułatwienia w codziennym funkcjonowaniu;
• ulga internetowa, umożliwiająca odliczenie wydatków na dostęp do internetu przez dwa kolejne lata, z określonym limitem odliczenia;
• ulga na darowizny, pozwalająca na odliczenie wartości przekazanych darowizn na cele charytatywne, kulturalne, edukacyjne czy kościelne.

Ponadto istnieją także inne ulgi, takie jak ulga na IKZE, odsetki od kredytu mieszkaniowego^[1] czy ulga termomodernizacyjna, każda z własnymi warunkami i limitami.

Kiedy i jak należy złożyć zeznanie PIT?

Zeznanie podatkowe za dany rok podatkowy należy złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy rozliczenie. Zeznanie można złożyć:

• elektronicznie, korzystając usługi Twój e-PIT lub systemów e-Deklaracje;
• osobiście w urzędzie skarbowym;
• za pośrednictwem poczty, wysyłając dokumenty listem poleconym.

Co zrobić w przypadku błędu w rozliczeniu PIT?

W sytuacji wykrycia błędu w złożonym zeznaniu podatkowym podatnik ma prawo do złożenia korekty deklaracji. Korekta może dotyczyć zarówno pomyłek w danych osobowych, jak i błędów merytorycznych dotyczących wysokości przychodów, kosztów, ulg czy odliczeń. Korekta powinna zostać złożona w formie poprawionego zeznania podatkowego wraz z oznaczeniem, że jest to korekta.

Jakie dochody podlegają opodatkowaniu PIT?

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne, które nie zostały wyłączone z opodatkowania przez ustawę. Do głównych źródeł dochodów podlegających PIT należą:

• dochody z pracy na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło oraz innych umów o świadczenie usług;
• dochody z działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną;
  – dochody z najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze;
• dochody z praw majątkowych, takich jak prawa autorskie, prawa pokrewne, licencje;
• dochody z kapitałów pieniężnych, w tym odsetki, dywidendy, zyski kapitałowe;
• dochody z innych źródeł, które nie zostały ustawowo wyłączone z opodatkowania.

Czy dochody zagraniczne trzeba uwzględniać w polskim PIT?

Osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania podatkowego w Polsce (rezydenci podatkowi) są zobowiązane do uwzględnienia w swoim polskim zeznaniu podatkowym wszystkich dochodów uzyskanych zarówno w Polsce, jak i za granicą. W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania, polskie prawo podatkowe przewiduje metody zwolnienia lub zaliczenia podatku zapłaconego za granicą.
Dochody zagraniczne mogą podlegać opodatkowaniu w Polsce według metody wyłączenia z progresją albo metody odliczenia proporcjonalnego, w zależności od treści obowiązujących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a danym państwem.

Co to jest zaliczka na podatek PIT?

Zaliczka na podatek dochodowy to kwota pieniędzy pobierana przez płatnika lub samodzielnie przez podatnika i odprowadzana do urzędu skarbowego na poczet przyszłego rozliczenia rocznego podatku dochodowego. W praktyce oznacza to częściową, bieżącą zapłatę podatku w trakcie roku podatkowego.
Zaliczki obliczane są na podstawie uzyskiwanych dochodów, uwzględniając obowiązujące stawki podatkowe oraz przysługujące odliczenia i ulgi. Ich celem jest rozłożenie obciążenia podatkowego na okres roku podatkowego, aby uniknąć konieczności jednorazowego uiszczania całej kwoty podatku po zakończeniu roku.
Płatnik, taki jak pracodawca lub zleceniodawca, jest odpowiedzialny za pobieranie i odprowadzanie zaliczek od przychodów uzyskanych przez podatnika. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą zaliczki są zwykle wpłacane samodzielnie, zgodnie z określonym harmonogramem.

Jak rozliczyć przychody z najmu?

Przychody z najmu można rozliczać różnymi metodami, a do wyboru są:

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – najem prywatny

Podatek wynosi 8,5% od przychodów do 100 000 zł rocznie, a od nadwyżki ponad tę kwotę – 12,5%. Ta forma jest stosowana przez osoby wynajmujące nieruchomości prywatnie, bez prowadzenia działalności gospodarczej.

• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – najem w ramach działalności gospodarczej

Analogiczne stawki (8,5% i 12,5%) obowiązują także w przypadku najmu prowadzonego w ramach działalności gospodarczej.

• Opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala podatkowa 12% i 32%)

Ta forma jest dostępna, jeśli najem jest prowadzony jako działalność gospodarcza. W takim przypadku możliwe jest odliczanie kosztów i amortyzacji lokali, choć z pewnymi ograniczeniami.

• Podatek liniowy (19%)

Najem prowadzony w ramach działalności gospodarczej można także rozliczać podatkiem liniowym, jeśli podatnik wybierze taką formę opodatkowania działalności.

Czy studenci płacą PIT?

Studenci podlegają obowiązkowi podatkowemu na takich samych zasadach jak pozostali podatnicy, co oznacza, że muszą rozliczać podatek dochodowy, jeśli uzyskują dochody podlegające opodatkowaniu. Nie ma odrębnego zwolnienia dla studentów jako grupy, jednak osoby do 26 roku życia korzystają ze specjalnego zwolnienia podatkowego, które obejmuje przychody z umowy o pracę, umowy zlecenia (z pewnymi wyjątkami), praktyk i staży oraz zasiłków macierzyńskich. Zwolnienie to obowiązuje do dnia ukończenia 26. roku życia i dotyczy przychodu nieprzekraczającego 85 528 zł w roku podatkowym.

Gdzie szukać rzetelnych informacji i wsparcia w rozliczeniach PIT?

Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji na temat podatku dochodowego od osób fizycznych są oficjalne strony instytucji państwowych, przede wszystkim Ministerstwa Finansów oraz urzędów skarbowych. Oferują one aktualne interpretacje przepisów, formularze oraz instrukcje dotyczące rozliczeń podatkowych. Dodatkowo warto korzystać z fachowych publikacji dostępnych w księgarni Profinfo.pl.