KRIO Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy - nowości i zmiany w prawie

Kategoria „Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRiO)” dotyczy publikacji poruszających tematykę prawa rodzinnego regulującego w sposób kompleksowy stosunki rodzinne w Polsce. Dostępne w niej komentarze, monografie, poradniki, podręczniki, kazusy czy zbiory orzecznictwa stanowią niezbędny element pracy sędziów, adwokatów czy radców prawnych. Są one użytecznym źródłem wiedzy również dla aplikantów, którzy przygotowują się do pracy w zawodach prawniczych lub studentów na kierunkach prawniczych. 

Pośród publikacji znajdujących się w kategorii „Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRiO)” szczególną pozycję zajmują komentarze, monografie oraz podręczniki omawiające przepisy KRiO. Znajdziemy w nich publikacje przekrojowe, dotyczące całego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także koncentrujące się na poszczególnych instytucjach z zakresu prawa rodzinnego materialnego, jak i procedury cywilnej.

Niezależnie od publikacji poświęconych stricte Kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu, w kategorii „Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRiO)” znajdziemy pozycje spoza obszaru prawa cywilnego. Należą do nich opracowania związane z szeroko pojętym zabezpieczeniem społecznym, jakimi są np. świadczenia rodzinne, czy opracowania łączące kilka obszarów prawa, jak dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Czym jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy?

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, to główne źródło prawa rodzinnego, obowiązujące od 1 stycznia 1965 roku. Reguluje on stosunki rodzinno-prawne i zawiera przepisy dotyczące takich kwestii jak: zawarcie małżeństwa, umowy majątkowe między małżonkami, pokrewieństwo, rozwód i separacja, władza rodzicielska, opieka czy kuratela.

Prawo rodzinne, z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym na czele, to ta część systemu prawa, która reguluje podstawowe więzi prawnorodzinne. KRiO zajmuje się stosunkami prawnymi, jakie wynikają z faktu istnienia i funkcjonowania rodziny, zarówno stosunkami wewnątrz rodziny, jak i z osobami trzecimi, zarówno niemajątkowymi, jak i majątkowymi.

Specyfika regulacji zawartych m.in. w KRiO polega na tym, że odnosi się do więzi o dużym ładunku emocjonalnym. Przekłada się to na takie, a nie inne uregulowania w KRiO odbiegające od ich pierwowzorów, np. kwestia zdolności do zawarcia małżeństwa.

Co więcej, warto podkreślać, że choć prawo rodzinne jest dość szerokim obszarem prawa, to jednak wraz z KRiO zazwyczaj posługują się konstrukcjami i siatką pojęciową charakterystycznymi dla prawa cywilnego.

Co zawiera Kodeks rodzinny i opiekuńczy?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy kształtuje całość stosunków rodzinnych i składa się z trzech następujących tytułów:

1. Małżeństwo (art. 1-61(6) KRiO)
2. Pokrewieństwo (art. 61(7)-144(1) KRiO)
3. Opieka i kuratela (art. 145-184 KRiO)

Nazwa tytułu I dobrze odzwierciedla zawarte w nim treści. Znaleźć tam można kwestie związane z:

• zawarciem małżeństwa (art. 1 i nast. KRiO),
• prawami i obowiązkami małżonków (art. 23 i nast. KRiO),
• małżeńskimi ustrojami majątkowymi (art. 31 i nast. KRiO),
• ustaniem małżeństwa (art. 55 i nast. KRiO) oraz
• separacją (art. 61(1) i nast. KRiO).

Tytuł II w zasadzie opisuje stosunki między rodzicami a dziećmi, tylko w rozdziale o obowiązku alimentacyjnym wymienione zostały inne osoby, w tym krewni.

Tytuł III w większej części omawia:

• opiekę nad małoletnim (art. 145 i nast. KRiO), a także
• opiekę nad ubezwłasnowolnionym całkowicie (art. 175 i nast. KRiO),
• kuratelę (art. 178 i nast. KRiO).

Część tytułów w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zostało podzielonych na działy, zaś te na rozdziały, a z kolei rozdziały na oddziały.

Kogo obejmują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje stosunki rodzinne o charakterze prawnym pomiędzy osobami fizycznymi. Odnosi się także do stosunku tych osób z organami i instytucjami publicznymi. Jego celem jest ochrona rodziny zarówno jako jednostki społecznej, jak i każdego człowieka z osobna, który wchodzi w jej skład i którego obejmują przepisy tego kodeksu. Prawo rodzinne i przepisy z nim związane bazują na określonych zasadach m.in.:

• zasadzie dobra dziecka,
• zasadzie dobra rodziny,
• zasadzie równouprawnienia kobiety i mężczyzny czy
• zasadzie trwałości małżeństwa.

Kto powinien znać przepisy zawarte w KRiO?

Ze znajomości Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego korzystają w głównej mierze osoby praktykujące i stosujące jego przepisy w codziennej pracy. Są to m.in. prawnicy zajmujący się prawem rodzinnym, sędziowie orzekający w sprawach z tego obszaru, a także prokuratorzy i kuratorzy sądowi.

Dzięki interpretacjom i pogłębionym analizom prezentowanym przez autorów, możliwe jest przejrzyste oraz praktyczne podejście do rozwiązywanych spraw. Z dostępnych w tej kategorii opracowań poruszających kwestie świadczeń socjalnych mogą również skorzystać pracownicy socjalni lub osoby pełniące określone funkcje w administracji samorządowej. Merytoryczne i praktyczne ujęcie w nich poszczególnych przepisów stanowi pomoc w realizowaniu obowiązków na tych stanowiskach oraz rozwiązywaniu trudnych problemów w tej materii.