Postępowanie cywilne

Książki z zakresu postępowania cywilnego

Postępowanie cywilne jest podstawowym sposobem rozpoznawania i rozstrzygania spraw cywilnych, objętych prawem cywilnym, rodzinnym, opiekuńczym czy pracy. Prowadzone sprawy mogą być rozstrzygane w postępowaniu procesowym lub nieprocesowym.

Postępowanie procesowe jest wszczynane przez osobę dochodzącą swoich praw. Drugą stroną sporu jest osoba, instytucja lub organizacja, które kwestionują zasadność wnoszonego żądania. Z kolei w przypadku, kiedy sprawy nie mają charakteru spornego, rozstrzygane są zazwyczaj w postępowaniu nieprocesowym. Mogą dotyczyć takich zagadnień jak uznanie za zmarłego, określenie praw spadkowych, ubezwłasnowolnienie czy ustanowienie opieki.

Oba modele są równoważne, a wydawane orzeczenia sądowe mają identyczne znaczenie prawne. Istnienie tych dwóch trybów wynika z różnego charakteru spraw cywilnych. Dodatkową różnicą jest fakt, że postępowanie nieprocesowe może być także wszczynane z urzędu.

Różnice między trybami pojawiają się także w nazewnictwie. W postępowaniu procesowym mówi się o uczestnikach jako o powodzie i pozwanym, wystosowane żądanie to powództwo, a decyzja sądu - wyrok. Analogicznie dla postępowania niespornego stosuje się nazwy: uczestnicy, wniosek oraz postanowienie.