Nowelizacja Kodeksu karnego

W dniu 14 marca 2023 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2600), która zgodnie z założeniami Ministerstwa Sprawiedliwości (autora nowelizacji) wzmacnia ochronę prawnokarną przed najcięższymi kategoriami przestępstw przez zaostrzenie odpowiedzialności karnej zwłaszcza wobec sprawców przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i wolności seksualnej.

Nowelizacja, która zmienia Kodeks karny w ponad 250 miejscach (!), wywołuje olbrzymie emocje w świecie prawniczym, wzbudzając – co do zasady – sprzeciw zarówno praktyków, jak i przedstawicieli doktryny.

Zmiany w zakresie systemu kar i środków karnych

Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadza m.in.

• likwidację kary 25 lat pozbawienia wolności;
• elastyczny wymiar kar do 30 lat pozbawienia wolności;
• karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia.

Zakaz warunkowego zwolnienia wobec osoby skazanej na karę dożywotniego pozbawienia wolności będzie możliwy w wypadku:

• czynu popełnionego po wcześniejszym prawomocnym skazaniu za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub za przestępstwo o charakterze terrorystycznym na dożywotnie pozbawienie wolności albo pozbawienie wolności na co najmniej 20 lat;
• gdy charakter i okoliczności czynu oraz postępowanie i charakter sprawcy wskazują, iż jego pozostawanie na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób.

Nowelizacja kodeksu karnego wprowadza również zmiany w zakresie dyrektyw wymiaru kary, o których mowa w art. 53 k.k. Nowy art. 64a k.k. reguluje zaś kwestię podwyższenia górnego ustawowego zagrożenia karą.

Reforma prawa karnego przewiduje również zmiany w zakresie przedawnienia przestępstw, polegające m.in. na:

• wydłużeniu okresu przedawnienia karalności za zabójstwo z 30 do 40 lat;
• zwiększeniu liczby przestępstw niepodlegających przedawnieniu (np. zgwałcenie dziecka lub zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem).

Po zmianach w kodeksie karnym, na wniosek pokrzywdzonego, sąd orzeknie:

• zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
• zakaz kontaktowania się z określonymi osobami,
• zakaz zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
• nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,

w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności.

Zmiany w karaniu nieletnich sprawców przestępstw

Nieletni, którzy po ukończeniu 14 lat, a przed ukończeniem 15 lat, dopuszczą się czynu zabronionego określonego w art. 148 § 2 lub 3 k.k., będą mogli odpowiadać na zasadach określonych w k.k., jeżeli:

• okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają oraz
• zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że stosowanie środków wychowawczych lub poprawczych nie jest w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego.

Księgarnia Profinfo.pl poleca:

Zmiany w zakresie odpowiedzialności karnej kierowców

W wyniku zmian, rozszerzony zostaje dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów, na kierowców, którzy po spowodowanym wypadku, a przed poddaniem ich badaniu na zawartość alkoholu lub środka odurzającego spożywali alkohol lub zażywali środek odurzający – chyba, że zachodzi wyjątkowy wypadek uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Nowelizacja k.k. wprowadza od 14 grudnia 2023 r., w określonych wypadkach w zakresie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, również obligatoryjny przepadek pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym. Jeżeli zaś orzeczenie przepadku pojazdu mechanicznego z uwagi na jego zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie jest niemożliwe lub niecelowe, albo jeżeli pojazd w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, zamiast przepadku pojazdu mechanicznego sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu (dodany art. 44b k.k.).

Sprawdź Komentarze:

Jeżeli kierowca, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, będzie prowadzić pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, będzie miał nie mniej niż 1,5 promila alkoholu we krwi lub 0,75 mg/dm3 w wydychanym powietrzu, straci samochód, niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy.

Nowe typy przestępstw

Reforma kodeksu karnego wprowadza nowe typy przestępstw:

• przyjęcie zlecenia zabójstwa (dodany art. 148a k.k.);
• uchylanie się od wykonania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązki (dodany art. 244c k.k.);
• przygotowanie do zabójstwa (dodany art. 148 § 5 k.k.).

Kodeks karny

Sprawdź więcej naszych publikacji

Wyższe kary za najcięższe przestępstwa

Nowelizacja kodeksu karnego zdecydowanie zaostrza odpowiedzialność karną wobec sprawców przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności seksualnej i własności.

Mowa tu o takich przestępstwach, jak:

• spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
• bójka i pobicie;
• rozbój;
• zgwałcenie dziecka;
• zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem;
• zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci ofiary;
• gwałt na kobiecie ciężarnej;
• gwałt z posługiwaniem się bronią;
• gwałt z nagrywaniem przebiegu czynu;
• kierowanie grupą terrorystyczną.