PIT a Polski Ład. O rozliczaniu małżonków, samotnych rodziców i uldze dla rodzin 4+

Razem, czy osobno, o rozliczaniu małżonków słów kilka?

Rok 2022 to „Polski Ład”, który w wariancie 1.0 wprowadza zasadę, iż małżonkowie, którzy wzięli ślub w trakcie roku będą mogli już za ten rok rozliczyć się łącznie. Ustawodawca w przepisach przejściowych umożliwia nawet rozliczenie się na tym zasadach w przypadku małżonków, którzy wzięli ślub w roku 2021. Ciekawą zmianą jest także, iż nie ma możliwości stosowania rozliczenia łącznego, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków stosuje przepisy:

• opodatkowania podatkiem liniowym
• ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń. Zasada wyłączenia dotycząca małżonka, który podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych pozostaje bez zmian.
 
Tym samym w przypadku gdy np. w roku 2022 jeden z małżonków ma działalność gospodarczą opodatkowana na podatku liniowym ale została ona zawieszona i nie osiąga w związku z nią przychodów ani nie ponosi kosztów będzie istniała możliwość rozliczenia łącznego.

Wspólne dzieci, ale jednak bez rozliczenia dla rodzin 4+?

Ustawa „Polski Ład” wprowadza także ulgę dla rodzin, które posiadają co najmniej czwórkę dzieci. W przypadku podatników będzie bowiem możliwe zastosowanie zwolnienia osiąganych przychodów do wysokości 85 528,00 złotych rocznie, jeśli osiągamy przychody:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
• z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 u.p.d.o.f,
• z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na skali podatkowej, podatku liniowym, również wtedy kiedy osiągamy przychody opodatkowane jako kwalifikowane prawo własności intelektualnej ( IP BOX), oraz wtedy kiedy zastosowanie znajdą przepisy ustawy o  zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Warunkiem, aby skorzystać z tej ulgi jest aby podatnik w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci, wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej.  Niestety nie będzie zatem takiej możliwości, jeśli na przykład mieszkają ze sobą partnerzy, z których każde ma dwoje dzieci, ale jest rodzicem w odniesieniu tylko do swoich dzieci i nie jest równocześnie opiekunem prawnym dwójki dzieci drugiego partnera. Mimo więc, że ulga dla rodzin 4+ miała być ulgą dla rodzin wielodzietnych, wprowadzona została w mechanizmie, który nie każdej rodzinie wielodzietnej pozwala na skorzystanie z preferencji.

Osoby samotnie wychowujące dziecko. Czy zmiana jest negatywna, czy ustawodawca będzie się decydował na odwrócenie sytuacji?

Z dniem 1 stycznia 2022 roku zmieniły się zasady opodatkowania osób samotnie wychowujących dziecko. Nie będzie możliwości rozliczania się łącznie z dzieckiem, pojawia się natomiast stałe odliczenie od podatku. Od podatku podatnik może odliczyć kwotę w wysokości 1 500 zł, jeżeli w roku podatkowym jest rodzicem albo opiekunem prawnym, który:

• jest:
  • panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką albo rozwodnikiem,
  • osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów,
  • osobą pozostającą w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności, oraz
• samotnie wychowuje dzieci:
  • małoletnie,
  • pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
  • pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe. Ustawodawca podtrzymuje w nowych przepisach możliwości osiągania dochodów przez takie dzieci.

Skąd pomysł na zmiany? Generalnie w ocenie Ministerstwa Finansów rozliczenie łączne było wykorzystywane również wtedy, kiedy osoby wychowywały naprzemiennie dziecko, a taka w ocenie MF intencja ustawodawcy nie była. Zamiast więc ograniczyć taką możliwość, zdecydował się na całkowite przemodelowanie mechanizmu na odliczenie od podatku stałej kwoty. O ile w niektórych przypadkach zmiana ta będzie korzystna, o tyle w wielu przypadkach niestety nie, a będzie miało to w szczególności miejsce w przypadku osób o wyższych zarobkach, które wpadają w 32% podatku.

Jeszcze 2022 roku Ministerstwo Finansów projektuje z kolei zmiany, które mają co do zasady znów przywrócić sytuację sprzed zmian, ale na lekko zmienionych warunkach, z których najistotniejszym ma być to, aby z ulgi mógł skorzystać wyłącznie jeden rodzic samotnie wychowujący dziecko. Czas pokaże, jak ten projekt (Polski Ład 2.0) ewoluuje.