Orzecznictwo Sądów Polskich – 01/2024

W STYCZNIOWYM NUMERZE „ORZECZNICTWA SĄDÓW POLSKICH” REDAKCJA POLECA:

Wyłączenie sędziego. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 13 czerwca 2023 r., I KZP 22/22

• prof. dr hab. Jerzy Skorupka – Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski

Wymaganie przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, aby sprawy rozstrzygał niezależny sąd, obsadzony przez niezawisłego i bezstronnego sędziego, ma wykluczyć wszelką uzasadnioną wątpliwość obywateli realizujących prawo do sądu co do niezależności tego organu od czynników zewnętrznych oraz co do obiektywnego i bezstronnego rozpoznania ich sprawy. W glosie wyrażono aprobatę dla uchwały i podkreślono, że sędzia powinien być bezstronny nie tylko wtedy, gdy orzeka na rozprawie głównej, lecz także wtedy, gdy orzeka poza rozprawą w postępowaniach określonych w ustawie. Wniosku o wyłączenie sędziego nie może rozpoznać osoba, której sprawa jest identyczna.

Wyłączenie sędziego z powodu zastrzeżeń co do jego niezawisłości i bezstronności na podstawie art. 5a Prawa o ustroju sądów administracyjnych a inne przesłanki wyłączenia sędziego. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2023 r., I FPS 3/22

• prof. dr hab. Wojciech Chróścielewski – Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowej Kontroli Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki

Przepisy art. 45 ust. 1 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej statuują zasadę niezawisłości sędziowskiej mającą zastosowanie we wszystkich procedurach sądowych, a więc, co oczywiste, także w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Autor glosy reprezentuje stanowisko, że przewidziany w art. 5a Prawa o ustroju sądów administracyjnych test niezawisłości i bezstronności sędziego stanowi de facto trzeci rodzaj wyłączenia sędziego, obok określonego w art. 18 i 19 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – wyłączenia obligatoryjnego i wyłączenia fakultatywnego. Jednocześnie ten tryb wyłączenia może być uznawany za lex specialis w stosunku do wyłączenia fakultatywnego. Glosator uważa przy tym, że ów test niezawisłości i bezstronności powinien zostać uregulowany w przepisach o charakterze procesowym, a nie ustrojowym, tak jak błędnie uczynił to ustawodawca.

Napój gratisowy a opłata od środków spożywczych. Art. 12a ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 listopada 2022 r., III FSK 811/22

• dr Adam Bojarski –radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu, Polska

ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677

W wyniku wprowadzenia od 1.01.2021 r. opłaty od środków spożywczych pojawiła się następująca kwestia: czy tak zwany napój gratisowy podlega opłacie od środków spożywczych. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, a autor zgadza się z glosowanym wyrokiem. Kluczowa kwestia dotyczy ekwiwalentności świadczeń. Nie jest możliwe otrzymanie tzw. gratisowego drinka, jeżeli wcześniej nie zakupi się napoju. Wskazany wyrok jest jednym z pierwszych orzeczeń dotyczących przepisów ustawy o zdrowiu publicznym, zawierającym przepisy o opłacie od środków spożywczych oraz pierwszym wyrokiem wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie tzw. napojów gratisowych. Autor aprobuje poglądy wyrażone w analizowanym wyroku i uważa, że orzeczenie to może stać się w przyszłości cenną wskazówką dla składów orzekających.

W NUMERZE PONADTO:

• Związanie sądu powszechnego decyzją nadleśniczego ustalającą wysokość odszkodowania za szkody łowieckie, która nie została zakwestionowana w terminie określonym w art. 46e ust. 4 Prawa łowieckiego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 29 kwietnia 2022 r., III CZP 62/22, Michał Łyszkowski
• Droga sądowa w sprawach o dotację celową na zadania własne gminy. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10 maja 2023 r., II CSKP 1315/22, Bartłomiej Krupowicz
• Wygaśnięcie publicznoprawnego stosunku służby w ramach jego „przekształcenia się” w indywidualny stosunek pracy a prawo do odprawy pieniężnej z tego tytułu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 maja 2023 r., I PSKP 20/22, Jarosław Jankowiak
• Metodologia poprawnego określenia prawa właściwego w świetle rozporządzenia Rzym II. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 maja 2022 r., I PSKP 54/21, Paweł Nowik
• Czy fundacja jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej? Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 października 2022 r., III OSK 4468/21, Hanna Knysiak-Sudyka