Finansowanie  społecznościowe (crowdfunding) – inwestycyjny i dłużny, zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom oraz Rozporządzenia ECSP – Wiktor Czeszejko-Sochacki

Finansowanie  społecznościowe (crowdfunding)

Czym jest finansowanie społecznościowe inwestycyjne i dłużne?

Crowdfunding to ciekawa alternatywa dla tradycyjnych źródeł pozyskiwania kapitału zewnętrznego zwłaszcza teraz, gdy banki i inwestorzy niechętnie lokują pieniądze w ryzykowne projekty. Polega na zbieraniu pieniędzy na cele o charakterze prywatnym, artystycznym, społecznym czy biznesowym, inaczej mówiąc jest to forma finansowania określonych projektów przez społeczność Internetową. Polega na pozyskiwaniu środków finansowych na realizację projektu/ów od wielu inwestorów.

Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom określa szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych i wskazuje organizację i tryb wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych. Przedmiotową ustawę stosuje się wyłącznie do usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych (nie stosuje się jej do konsumentów) czyli do crowdfundingu inwestycyjnego i dłużnego. Implementuje jednocześnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.

Ustawodawca unijny postanowił stworzyć jedno uniwersalne rozwiązanie, które ureguluje crowdfunding oraz działanie platform crowdfundingowych na poziomie całej UE, niektóre kwestie pozostawiając jednak w gestii regulacji poszczególnych państw. Rozporządzenie ECSP obowiązuje w UE od dnia 10 listopada 2021 r., dopiero jednak wejście w życie Ustawy o finansowaniu społecznościowym zapewni jego stosowanie w Polsce.

Crowdfunding – finansowanie społecznościowe. Aspekty prawne. Słowo wstępne Andrzej Kidyba

Sprawdź w ofercie naszej księgarni

Crowdfunding inwestycyjny (udziałowy) polega na tym, że finansujący w zamian za dokonaną wpłatę finansową otrzymują w ramach świadczenia wzajemnego odpowiednią liczbę jednostek uczestnictwa w przedsiębiorstwie (spółce) beneficjenta (np. udziałów czy akcji w kapitale zakładowym spółki beneficjenta). Finansujący stają się tym samym inwestorami i udziałowcami/akcjonariuszami w przedsiębiorstwie beneficjenta. Otrzymują w szczególności prawo głosu, prawo do dywidendy, jak też prawo do zbycia swoich jednostek uczestnictwa (udziałów/akcji). Konstrukcje prawne wykorzystywane w ramach crowdfundingu inwestycyjnego zależeć będą w dużej mierze od rodzaju praw udziałowych nabywanych przez podmioty finansujące przedsięwzięcie w zamian za wpłacone środki pieniężne.

Crowdfunding dłużny jest natomiast społecznościową pożyczką pieniędzy. Zakłada zwrot kapitału wraz z ustalonym z góry stałym oprocentowaniem. Udzielenie pożyczki lub objęcie obligacji związane są z ustanowieniem określonych zabezpieczeń tak, aby w maksymalny sposób uprawdopodobnić zwrot kapitału w określonym czasie.

Crowdfunding w pytaniach i odpowiedziach

Czy zgodnie z przepisami ustawy o finansowaniu społecznościowym (i Rozporządzenia ECSP), w ramach crowdfundingu inwestycyjnego, możliwe będzie oferowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?

Nie, wyłączona zostanie możliwość przeprowadzenia crowdfundingu poprzez objęcie czy nabycie udziałów w spółce z o.o.
Ustawa o finansowaniu społecznościowych przewiduje znaczne ograniczenie w tym zakresie. Zgodnie ze znowelizowanym przepisem art. 1821 k.s.h. i art. 2571 k.s.h. nie będzie możliwości kierowania oferty objęcia lub udziałów do nieoznaczonego adresata. Tym samym pośrednio zakazane będzie oferowanie udziałów tych spółkach za pośrednictwem platform Internetowych (reklama).
Przewidziany został 2-letni okres przejściowy, zgodnie z którym dotychczasowi dostawcy usług finansowania społecznościowego prowadzący taką działalność, będą mogli ją kontynuować na dotychczasowych zasadach. W efekcie takiego brzmienia przepisów zakazane będzie oferowanie udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością prawa polskiego nie tylko za pośrednictwem platform ale w ogóle szersze oferowanie ich na rynku.
Zakaz ten wejdzie w życie w dniu 10 listopada 2023 r. i będzie zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

Czy prowadzenie platform crowdfundingowych w zakresie zbiórek na rzecz osób prywatnych (konsumentów) będzie objęte regulacjami ustawy o finansowaniu społecznościowym (i Rozporządzenia ECSP)?

Nie, gdyż Rozporządzenie ECSP stosuje się wyłącznie do usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych (nie stosuje się go do usług świadczonych na rzecz właścicieli projektów będących konsumentami).

Jakie są dopuszczalne formy prawne prowadzenia działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego?

Zgodnie z Rozporządzeniem ECSP zezwolenie na prowadzenie działalności crowdfundingowej może być udzielone wyłącznie na rzecz osoby prawnej świadczącej usługi finansowania społecznego na terenie UE. Są to wszystkie spółki kapitałowe obecne w Polsce (spółka z o.o., spółka akcyjna, oraz prosta spółka akcyjna).

Czy prowadzenie platformy w zakresie crowdfundingu opartego o system nagród wymaga posiadania licencji KNF?

Nie, licencja crowdfundingowa będzie wymagana wyłącznie w zakresie crowdfundingu pożyczkowego lub inwestycyjnego.

Jaka jest minimalna wysokość tzw. kapitału regulacyjnego wymaganego dla działalności dostawcy usług finansowania społecznościowego?

Rozporządzenie ECSP nie przewiduje bezwzględnego wymogu odnoszącego się do minimalnego kapitału zakładowego dostawcy. Istnieje wymóg dysponowania w każdym czasie ostrożnościowymi środkami ochrony w kwocie co do zasady nie niższej niż 25.000 EUR. Wymóg ten może być spełniony zarówno poprzez posiadanie odpowiednio wysokiego kapitału własnego, jak i posiadanie odpowiedniej polisy ubezpieczeniowej lub porównywalnej gwarancji.

Jak długo może trwać postępowanie o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności finansowania społecznościowego?

Rozporządzenie ECSP przewiduje, że decyzja o udzieleniu zezwolenia lub o jego odmowie na prowadzenie działalności finansowania społecznego (wydawanego przez KNF) powinna zostać wydana w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania kompletnego wniosku. W praktyce można założyć, że rzeczywisty termin wydania decyzji będzie dłuższy, gdyż regułą w postępowaniach licencyjnych przed KNF jest kierowanie do wnioskodawcy dodatkowych wezwań do uzupełnienia wniosku w związku z kwestiami zarówno formalnymi, jak i merytorycznymi.

Na czym polega zapewnienie przez dostawców usług finansowania społecznościowego mechanizmów ochrony inwestorów korzystających z ich platform Internetowych, w szczególności inwestorów określanych jako niedoświadczeni?

Poza ogólnymi obowiązkami informacyjnymi, które wymagają od dostawców usług finansowania społecznościowego zapewnienia przejrzystości i rzetelności informacji kierowanych do ich klientów, dostawcy ci zobowiązani zostali m.in. do przeprowadzania wstępnych testów wiedzy oraz symulacji zdolności ponoszenia strat przez inwestorów niedoświadczonych, którzy zamierzają korzystać z ich platform, czego celem ma być możliwość weryfikacji przez nich czy i które Usługi są odpowiednie dla potencjalnych inwestorów.
Przedmiotowi dostawcy nie mogą wprawdzie uniemożliwiać inwestorom niedoświadczonym korzystania z usług finansowania społecznościowego, ale w przypadku uznania, że nie posiadają oni wystarczającej wiedzy, umiejętności lub doświadczenia, dostawcy powinni ich poinformować o ryzyku związanym z korzystaniem z usług dostępnych na platformach.

Crowdfunding
Czym jest mechanizm rozpoznawania kategorii potencjalnego Inwestora na podstawie art. 21 Rozporządzenia ECSP?

Najdonioślejszą innowacją, jest stworzenie mechanizmu rozpoznawania kategorii potencjalnego inwestora. Konsumenci dzielić się będą na doświadczonych i niedoświadczonych. Tych drugi mają dotyczyć szczególne normy w zakresie informowania o ryzykach, wskazywania niepewności zwrotu kapitału i istotnych elementach projektu, a ponadto dot. ich specjalne uprawnienie pozwalające na odstąpienie od złożonej oferty bez konieczności podawania powodów oraz bez konsekwencji finansowych. Klasyfikacja ze względu na doświadczenie inwestora będzie opierała się o test, co do znajomości i orientowania się klienta w poszczególnych zagadnieniach związanych z inwestycją społecznościową.

Czym jest okres namysłu dla inwestorów niedoświadczonych uregulowany w art. 22 Rozporządzenia ECSP?

Rozporządzenie ECSP przewiduje „okres namysłu przed zawarciem umowy”, umożliwiający potencjalnemu inwestorowi niedoświadczonemu wycofanie się ze złożonej oferty finansowania w okresie 4 dni od złożenia tej oferty. Potencjalny inwestor nie powinien ponosić żadnej kary za wycofanie oferty, uznawana jest ona za niebyłą. Wycofanie oferty powinno być możliwe w co najmniej taki sam sposób, jak jej złożenie.

Jaki jest limit kampanii crowdfundingowych, zgodnie z przepisami Rozporządzenia ECSP?

Proponowane zmiany zwiększyły limit kampanii crowdfundingowych z 1 do 5 mln EUR. Ustawa o finansowaniu społecznościowym zawiera jednak propozycję dwuletniego okresu dojścia do tego maksymalnego progu. Na początku ma to być kwota 2,5 mln EUR, która wzrośnie do 5 mln EUR po 9 listopada 2023 r.

Czym są jednolite zasady licencjonowania działalności?

Zgodnie z Rozporządzeniem ECSP dostawcą usług finansowania społecznościowego może być wyłącznie osoba prawna, mająca siedzibę na terytorium UE, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie takiej działalności przez właściwy organ nadzoru (w Polsce KNF), w państwie, w którym ma swoją siedzibę. Przepisy wprowadzają jednolite zasady zarówno w zakresie udzielania zezwolenia, jak i faktycznego prowadzenia działalności, tak by uniknąć różnic pomiędzy konkretnymi jurysdykcjami i przeciwdziałać arbitrażowi regulacyjnemu.
Wszystkie podmioty, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności w charakterze dostawców usług finansowania społecznościowego, będą wpisane do publicznego rejestru prowadzonego przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA).


Wiktor Czeszejko-Sochacki

Wiktor Czeszejko-Sochacki – doktor nauk prawnych, radca prawny, LL.M.; prowadzi własną kancelarię prawną; współautor książek „Warranty subskrypcyjne” oraz „Upadłość w polskim i francuskim systemie prawnym na tle regulacji unijnych”; stale publikuje dla dzienników „Rzeczpospolita” i „Gazeta Prawna”; twórca bloga prawniczego Lexalert.pl.

Redaktor specjalizujący się w tematyce prawa cywilnego. Wiedzę zdobywał w trakcie studiów oraz pracując w wydawnictwie Wolters Kluwer.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *