Komentarz do ustawy o ochronie zwierząt – jakie kwestie wymagały świeżego spojrzenia?

W świecie prawniczym, każde słowo ma swoje znaczenie, a każda norma może zmieniać losy ludzi i zwierząt

Nie wiem czy mogę mówić w imieniu całego zespołu autorów ale ja osobiście, kiedy rozpoczynaliśmy pracę nad przygotowaniem nowego komentarza do ustawy o ochronie zwierząt, zdawałem sobie sprawę z wyzwania, które przed nami stoi. Ta ustawa to  – można by rzec, prawdziwy „staruszek” w świecie prawa administracyjnego. Ale właśnie dlatego, moim zdaniem, potrzebowała świeżego spojrzenia.

Poza tym nie jest to pierwszy komentarz do ustawy, która już niemal od trzech dekad kształtuje realia prawne związane z ochroną humanitarną zwierząt. Jednakże, przygotowując komentarz, chcieliśmy dostarczyć bardziej praktycznego narzędzia, które będzie służyć nie tylko prawnikom, ale każdemu, kto poszukuje odpowiedzi na pytania czy wątpliwości związane z ochroną zwierząt.

Mam nadzieję, że nasz komentarz odznacza się świeżym spojrzeniem. Staraliśmy się nie ograniczać do powtarzania utartych opinii. Wręcz przeciwnie, raczej preferowaliśmy bardziej nowatorskie podejście do niektórych problemów.

Ja na przykład szczególnie uważnie przyglądnąłem się kwestii nadzoru administracji publicznej, a konkretnie Inspekcji Weterynaryjnej, nad przestrzeganiem przepisów z zakresu humanitarnej ochrony zwierząt. Ta kwestia wydaje mi się szczególnie istotna, zwłaszcza jeżeli weźmiemy pod uwagę, że właściwie prowadzony nadzór administracyjny nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt może przyczynić się do poprawy warunków ich życia o wiele szybciej i skuteczniej niż jakiekolwiek postępowanie karne lub wykroczeniowe. Aspekt ten jest kluczowy, ponieważ rzuca światło na znaczenie efektywnego nadzoru administracyjnego w realnej ochronie zwierząt.

Jaka jest rola i kompetencje Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie nadzoru nad humanitarną ochroną zwierząt?

Dotychczasowe komentarze oraz stanowisko doktryny prawa wydawały mi się niewystarczające w zakresie wyjaśnienia oraz krytycznej analizy roli i kompetencji Inspekcji Weterynaryjnej. Zwróciłem uwagę na różne podejście przedstawicieli doktryny prawa do kompetencji Inspekcji Weterynaryjnej. Analiza dotychczasowych stanowisk wykazała pewną niespójność i niejednoznaczność w zakresie definicji nadzoru oraz praktycznych aspektów jego realizacji przez Inspekcję Weterynaryjną. Nasz komentarz stara się wypełnić tę lukę, oferując bardziej szczegółową i praktyczną analizę kompetencji nadzorczych Inspekcji, opartą o konkretne przepisy prawa.

W kontekście nadzoru prowadzonego przez Inspekcję Weterynaryjną, szczególnie istotne było zrozumienie, w jaki sposób ta instytucja wykonuje swoje zadania, w zakresie kontroli urzędowej i ewentualnej władczej ingerencji w działalność kontrolowanych podmiotów. Zauważyłem, że w doktrynie prawa brakuje głębszej analizy zasadniczej formy prawnej takiej ingerencji, tj. wydawania aktów administracyjnych oraz jasnego określenia przedmiotu i norm kompetencyjnych takich działań.

Dlatego starałem się przeprowadzić dogłębną analizę art. 34a ustawy o ochronie zwierząt, który stanowi zasadniczą normę kompetencyjną w zakresie nadzoru Inspekcji Weterynaryjnej nad wszystkimi przepisami dotyczącymi humanitarnej ochrony zwierząt. Moim celem było wyjaśnienie, w jaki sposób Inspekcja Weterynaryjna, jako organ administracji rządowej, realizuje swoje zadania i wykorzystuje przyznane jej kompetencje w celu efektywnego nadzoru nad przestrzeganiem przepisów.

Ważnym aspektem było również zrozumienie, w jaki sposób nadzór administracyjnoprawny, realizowany przez Inspekcję Weterynaryjną, wpisuje się w szerszy kontekst ochrony zwierząt i zdrowia publicznego. Starałem się podkreślić, że efektywny nadzór może przyczynić się do poprawy warunków życia zwierząt oraz zwiększenia ich dobrostanu szybciej i skuteczniej niż działania penalne.

Nadzór administracyjny, w przeciwieństwie do postępowania karnego, charakteryzuje się większą elastycznością i możliwością szybkiego reagowania na konkretne sytuacje naruszenia przepisów. Organy nadzorcze, taki jak organy Inspekcji Weterynaryjnej, mają możliwość natychmiastowego interweniowania, gdy zauważą naruszenia w zakresie humanitarnej ochrony zwierząt. W przeciwieństwie do postępowania karnego, które często jest długotrwałe i skomplikowane, nadzór administracyjny umożliwia stosowanie bezpośrednich i celowych działań, mających na celu natychmiastową poprawę warunków życia zwierząt.

Ochrona Zwierząt

Sprawdź publikacje w ofercie sklepu Profinfo.pl

Czy postępowanie karne pełni ważną rolę w ochronie zwierząt?

Oczywiście postępowanie karne ma swoje miejsce w systemie ochrony zwierząt, szczególnie w przypadkach poważnych naruszeń, które wymagają sankcji karnych. Jednakże, nie zawsze jest to najskuteczniejsza droga do zapewnienia bieżącej i ciągłej ochrony zwierząt. Sankcje karne często mają charakter represyjny i mają za zadanie karać za popełnione czyny, podczas gdy nadzór administracyjny koncentruje się na prewencji i bieżącej korekcie nieprawidłowości.

Ponadto, nadzór administracyjny jest nie tylko narzędziem kontroli i interwencji, ale również edukacji i promowania najlepszych praktyk w zakresie traktowania zwierząt. Organ nadzorczy, dzięki swoim działaniom kontrolnym, ma lepszą możliwość wpływania na podmioty gospodarcze i indywidualne osoby, kształtując ich postawy i zachowania w kierunku większego szacunku dla dobrostanu zwierząt.

Efektywny nadzór administracyjny, poprzez swoje działania prewencyjne, edukacyjne i korygujące, ma zatem potencjał do przyczyniania się do znaczącej poprawy warunków życia zwierząt. Może to mieć miejsce poprzez szybką interwencję w przypadkach naruszeń, promowanie odpowiedzialności i świadomości wśród podmiotów zajmujących się zwierzętami, a także przez wdrażanie standardów i najlepszych praktyk w zakresie ich traktowania.

Ostatecznie, komentarz podkreśla, że zwiększenie efektywności nadzoru administracyjnego nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt może odegrać kluczową rolę w zapewnieniu ich lepszego traktowania i ochrony w naszym społeczeństwie. To podejście stanowi ważny krok w kierunku harmonijnego współistnienia ludzi i zwierząt, opartego na wzajemnym szacunku i odpowiedzialności.

Dla mnie osobiście ważne było także, aby pokazać, że prawo dotyczące ochrony zwierząt to nie tylko zbiór zasad, ale żywa materia, która ewoluuje i dostosowuje się do zmieniających się realiów i potrzeb. Jednocześnie staraliśmy się nie narzucać czytelnikowi wyłącznie swojej narracji. Zamiast tego, zapraszamy do refleksyjnego dialogu, proponując różne perspektywy i tropy myślowe, które mam nadzieję pozwalają czytelnikowi na samodzielne formułowanie własnych opinii i odniesień do komentowanych artykułów ustawy.

Mam nadzieję, że wydanie tej publikacji to ważny krok w kierunku lepszego zrozumienia i efektywniejszej ochrony praw zwierząt w naszym społeczeństwie. To nie tylko książka dla prawników, ale przede wszystkim dla każdego, kto chce przyczynić się do poprawy losu zwierząt i zrozumienia mechanizmów prawnych, które mają na to wpływ.

Na pewno ucieszę się, jeżeli nasza praca spotka się z pozytywnym odbiorem. Recenzja dr hab. Joanny Helios z Uniwersytetu Wrocławskiego, podkreślająca znaczenie naszego komentarza dla osób zawodowo związanych z ochroną zwierząt, daje nadzieję, że poszliśmy w dobrym kierunku. Jej słowa, że lekarze weterynarii i inni specjaliści znajdą w naszym tekście cenne wskazówki dotyczące ich roli w ochronie zwierząt, są dla mnie dowodem, że nasz trud się opłaci.

---