Wypowiedzenie umowy o pracę – wszystko, co powinieneś o tym wiedzieć

Jednym z ważniejszych trendów obowiązujących obecnie na naszym rynku pracy jest częsty przepływ pracowników pomiędzy poszczególnymi pracodawcami. Miejsce zatrudnienia zmieniamy głównie ze względów finansowych oraz z chęci rozwoju. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę, najlepszym i najprostszym sposobem na rozwiązanie dotychczasowej umowy jest złożenie wypowiedzenia w jednej z 3 dostępnych form.

Czym jest wypowiedzenie umowy o pracę i jak oblicza się okres wypowiedzenia?

Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli jednej ze stron, które umowę tę zawarły, a mające na celu zakończenie istniejącego stosunku pracy. Oświadczenie to uznawane jest za jednostronne nawet wówczas, gdy umowa rozwiązana zostaje za porozumieniem obu stron. Jednostronność ta wynika z faktu, iż zawsze to jedna ze stron staje się inicjatorem wypowiedzenia, a dodatkowo zgoda obu stron nie jest tu wymagana. Oznacza to, że wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić zarówno z woli pracownika, jak i pracodawcy.

Jednym z kluczowych aspektów wypowiedzenia umowy o pracę jest okres wypowiedzenia. Okres ten obowiązuje w przypadku:

osób zatrudnionych na okres próbny,
zatrudnionych na czas określony,
zatrudnionych na czas nieokreślony.

Po zmianach w Kodeksie pracy, które weszły w życie 22 lutego 2016 roku (Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. 2015 poz. 1220), na okres wypowiedzenia umowy o pracę wpływają następujące czynniki:

rodzaj zawartej umowy,
czas, na który umowa o pracę została zawarta,
okres zatrudnienia u danego pracodawcy.

Na podstawie tych danych oblicza się, ile powinien wynieść okres wypowiedzenia w przypadku danego pracownika.

Jakie są możliwe rodzaje rozwiązań stosunku pracy i w jako sposób wpływają na długość okresu wypowiedzenia?

Każdą umowę o pracę można rozwiązać na jeden z tych 3 sposobów:

Rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia – jest to inaczej rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem.
Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia – inaczej rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia.
Rozwiązanie umowy o pracę w porozumieniu obu zainteresowanych stron.

Jak łatwo wywnioskować z samych określeń poszczególnych form rozwiązania umowy o pracę, każda z nich wiąże się z nieco innym podejściem do okresu wypowiedzenia. Jest to jedna z ważniejszych kwestii, jaką należy wziąć pod uwagę, decydując się na dowolny rodzaj wypowiedzenia. Decyduje bowiem o tym, jak szybko po złożeniu wypowiedzenia, pracownik będzie mógł podjąć pracę w nowym miejscu i ile czasu zyska pracodawca na znalezienie jego następcy.

Na czym polega rozwiązanie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia?

Wypowiedzenie umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia to najbardziej oczywista, jasna i nie wymagająca żadnych dodatkowych ustaleń forma wypowiedzenia. W tym przypadku bowiem w grę wchodzi jedynie złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu, które doprowadzi do rozwiązania stosunku pracy równo z końcem okresu wypowiedzenia. Sam okres wypowiedzenia w przypadku osób zatrudnionych na okres próbny wynosi:

3 dni robocze, jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
1 tydzień, jeśli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
2 tygodnie, jeśli okres próbny wynosi 3 miesiące.

W przypadku pracowników zatrudnionych na czas określony lub nieokreślony, okres wypowiedzenia to:

2 tygodnie, jeśli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy;
1 miesiąc, jeśli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy dłużej niż 6 miesięcy;
3 miesiące, jeśli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy co najmniej 3 lata.

Do tego typu wypowiedzenia może dojść z inicjatywy pracodawcy lub pracownika.

Jak wygląda rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia?

Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia oznacza natychmiastowe zaprzestanie wykonywania pracy i jest rozwiązaniem zarezerwowanym wyłącznie dla szczególnych przypadków. Zgodnie z art. 52 § 1 KP: pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Z kolei Art. 53. § 1. mówi, iż: pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:

jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Jeszcze inne powody rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia podaje art. 55. § 1. KP, według którego: pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia powinno być sporządzone na piśmie, a w oświadczeniu należy podać konkretne przyczyny rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym.

Dlaczego warto wybrać rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron?

Wypowiedzenie umowy o pracę na mocy porozumienia stron to najkorzystniejsze wyjście w przypadku, w którym do rozwiązania umowy dochodzi za obopólną zgodą. Do tej formy wypowiedzenia może dojść z inicjatywy zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Obie zainteresowane strony ustalają warunki rozwiązania umowy, w tym i datę jej zakończenia.

Ta forma wypowiedzenia umowy o pracę jest również najprostsza ze względu na oświadczenie, jakie jest tu niezbędne, a które musi zawierać jedynie absolutne minimum danych, w tym m. in.:

dane pracownika,
dane pracodawcy,
odpowiedni nagłówek („Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron”),
informacje o rozwiązaniu umowy na mocy porozumienia stron wraz z datą umowy, jej numerem i określeniem stron, pomiędzy którymi została zawarta.

Podczas składania którejkolwiek z przedstawianych tu form wypowiedzenia o pracę, warto zadbać o potwierdzenie, że odpowiednie oświadczenie zostało złożone i trafiło do rąk pracodawcy. Nie jest to wymóg prawny, ale z pewnością bardzo ułatwiający rozstrzyganie wszelkich ewentualnych sporów. A dojść może do nich w najmniej oczekiwanym momencie.