Najbardziej doniosłym wydarzeniem w dziejach książki przed wynalazkiem druku było zastąpienie zwoju przez kodeks. Pod terminem „kodeks” rozumiemy zbiór kart przygotowanych z dowolnego materiału, złamanych wpół i zszytych wspólnie wzdłuż tyłu, czyli grzbietu. Kodeks zazwyczaj chroniony jest okładkami. Geneza samego pomysłu książki kodeksowej nigdy nie stanowiła przedmiotu sporu: wywodzi się ona od drewnianej tabliczki pisarskiej. Podobnie datacja procesu wykształcenia się kodeksu nie powinna była wzbudzać kontrowersji, wszelako trzeba było dopiero szeregu odkryć dokonanych w bieżącym stuleciu, głównie, choć nie wyłącznie na terenach Egiptu, aby uczeni zwrócili uwagę na to, co mówią świadectwa pisane. Niemniej pytania: dlaczego interesująca nas zmiana zaszła właśnie w okresie, w którym zaszła, w jakich kręgach kodeks był używany najpierw, i dlaczego w ostatecznym rozrachunku kodeks wyparł zwój są bardziej skomplikowane i dyskusyjne. Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie odpowiedzi na powyższe pytania, ważnych przynajmniej na dzień dzisiejszy, a wynikających z analizy świadectw pisanych, wspartych badaniami źródeł papirologicznych.