W czwartym tomie Janssen kontynuował pokazywanie opłakanych skutków działalności Marcina Lutra w życiu narodu niemieckiego. Oddanie książętom i panom władzy nad Kościołem doprowadziło do rządów ignoratnów, którzy samowolnie zmieniali prawa i doktryny kościelne. Nastąpił upadek edukacji, kultury i nauki. Ciągle pogarszały się warunki ekonmiczne, społeczne, religijne i moralne, a niepohamowane dążenie do przepychu i luksusu oraz uzależnienie od mody powodowało olbrzymie zadłużenie osób, miast i władców. Do tego należy dodać panujący egoizm, żądzę władzy, brak moralności, grabieże i wyzysk, katastrofalny kult polowań, pijastwo, hazard, alchemię, wzrost przestępczości i samobójstw, absurdalne wyroki, prześladowanie "czarownic" i niesprawiedliwość. W rezultacie społeczeństwo i cesarstwo było tak rozbite wewnęrznie, że Wojna trzydziestoletnia wydawałą się nieuchronna. SPIS TREŚCIRozdział XX. Szkoły i uniwersytety Rozdział XXI. Kultura i nauka. Cenzura i handel książkami Rozdział XXII. Warunki ekonomiczne, społeczne, religijne i moralne. Czarnoksięstwo i prześladowanie czarownic