Wykaz skrótów 11
Wstęp 13

Rozdział I
NAWIĄZANIE STOSUNKU PRACY

1. Charakterystyka i zasady nawiązania stosunku pracy 16
1.1 Istota stosunku pracy 16
1.2 Wykonywanie pracy poza siedzibą pracodawcy – praca zdalna 22
1.3 Zanim dojdzie do podpisania umowy o pracę 29
1.4 Zawarcie umowy o pracę 31
2. Obowiązki pracodawcy wobec nowo zatrudnionych 34
2.1 Badania profilaktyczne 35
2.2 Zapoznanie z aktami prawa wewnętrznego oraz przepisami RODO 36
2.3 Dokumentacja pracownicza 44
2.4 Bezpieczeństwo i higiena pracy 55
2.5 Ustalenie stażu pracy nowo zatrudnionego pracownika 57
2.6 Obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego oraz podatku dochodowego 57
2.7 Obowiązki informacyjne zakładu pracy wobec komornika 61
3. Sankcje za naruszenie prawa pracy 62
3.1 Odpowiedzialność pracodawcy 62
3.2 Odpowiedzialność osoby prowadzącej sprawy kadrowe 65
3.3 Upoważnienie pracownika do przetwarzania danych osobowych 66
4. Ochrona danych osobowych – stosowanie RODO w sprawach pracowniczych 67
5. Przykład – przyjęcie pracownika do pracy 74
6. Inne formy angażowania pracowników 87
6.1 Zatrudnianie młodocianych 87
6.2 Praktyka absolwencka 94

Rozdział II
WYNAGRODZENIE ZE STOSUNKU PRACY

1. Wynagrodzenie za pracę i zasady jego ustalania 100
1.1 Istota wynagrodzenia i jego elementy składowe 100
1.2 Termin i sposób wypłaty wynagrodzenia 102
1.3 Ochrona wynagrodzenia za pracę 103
1.4 Wynagrodzenie minimalne 103
2. Czas pracy i jego ewidencja 106
2.1 Normy i wymiar czasu pracy 107
2.2 Systemy czasu pracy 116
2.3 Ewidencja czasu pracy 120
2.4 Praca w dni świąteczne i w porze nocnej 124
2.5 Czas pracy kadry kierowniczej 129
2.6 Odpoczynek i przerwy w pracy 130
3. Praca w godzinach nadliczbowych 136
3.1 Istota pracy w godzinach nadliczbowych 136
3.2 Ustalenie przekroczenia norm czasu pracy 137
3.3 Rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych 141

Rozdział III
ROZLICZANIE I DOKUMENTOWANIE WYNAGRODZEŃ

1. Procedura naliczania wynagrodzenia 150
1.1 Ustalenie przychodu pracownika 150
1.2 Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika 151
1.3 Składka na ubezpieczenie zdrowotne 157
1.4 Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych – rozliczenie z urzędem skarbowym 158
1.5 Wpłaty na pracownicze plany kapitałowe (PPK) 202
1.6 Pozostałe potrącenia obowiązkowe z wynagrodzeń 212
1.7 Wynagrodzenie w walucie obcej 223
2. Składki finansowane przez pracodawcę 225
2.1 Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) 226
2.2 Składki na fundusze pozaubezpieczeniowe (FP, FS, FGŚP, FEP) 233
3. Dokumentacja związana z wynagrodzeniem pracownika 245
3.1 Dokumentacja i opłacanie składek ZUS 245
3.2 Dokumentacja wynagrodzeń 252
3.3 Przechowywanie dokumentacji wynagrodzeń 256
4. Przykład miesięcznego rozliczenia wynagrodzeń 260
5. Wynagrodzenie pracownika delegowanego za granicę 271
5.1 Zasady delegowania pracowników za granicę 271
5.2 Zasady opodatkowania wynagrodzenia za pracę w przypadku oddelegowania za granicę 273
5.3 Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym od przychodów z pracy uzyskanych za granicą 278

Rozdział IV
WYNAGRODZENIE ZA CZAS NIEWYKONYWANIA PRACY

1. Urlop wypoczynkowy 286
1.1 Nabycie prawa, wymiar i zasady udzielania urlopu 287
1.2 Wynagrodzenie za czas urlopu 296
1.3 Ekwiwalent za niewykorzystany urlop 303
2. Inne dni wolne od pracy 308
2.1 Urlopy okolicznościowe 308
2.2 Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej 314
2.3 Urlop opiekuńczy 315
2.4 Urlop bezpłatny 317
2.5 Urlop wychowawczy 318
3. Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy 326
3.1 Ustalanie prawa do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego 326
3.2 Zasady obliczania wynagrodzenia (i zasiłku) za czas niezdolności do pracy 331
3.3 Zasady obliczania wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca 344
3.4 Ujęcie składkowe i podatkowe świadczeń za czas choroby 347
4. Przykłady obliczania wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy 350

Rozdział V
ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE I SOCJALNE PRZYSŁUGUJĄCE PRACOWNIKOM

1. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa 370
1.1 Świadczenia związane z chorobą ubezpieczonego 373
1.2 Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego związane z opieką nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny 390
1.3 Przykłady obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego 418
2. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego 432
3. Pozostałe świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 434
3.1 Świadczenie przedemerytalne 434
3.2 Zasiłek pogrzebowy 436
3.3 Renta rodzinna 438
4. Świadczenia socjalne zagwarantowane w Kodeksie pracy 438
4.1 Odszkodowania i rekompensaty z tytułu utraty pracy 438
4.2 Odprawy rentowe i emerytalne 440
4.3 Odprawa pośmiertna 442
4.4 Ujęcie składkowe i podatkowe odpraw, odszkodowań, rekompensat 443

Rozdział VI
ROCZNE ROZLICZENIE Z URZĘDEM SKARBOWYM W ZAKRESIE PODATKU DOCHODOWEGO

1. Deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-4R) 446
2. Informacja roczna o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) 446
3. Roczne rozliczenie podatku dochodowego 451
4. Przykład rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych 453

Rozdział VII
OCHRONA STOSUNKU PRACY. ROZWIĄZANIE I WYGAŚNIĘCIE UMOWY O PRACĘ

1. Ustanie stosunku pracy 462
1.1 Ochrona stosunku pracy przed zwolnieniem 462
1.2 Wypowiedzenie stosunku pracy 469
1.3 Wygaśnięcie umowy o pracę 475
2. Obowiązki pracodawcy związane z rozwiązaniem umowy o pracę 481
2.1 Obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy 481
2.2 Obowiązki związane z rozliczeniami publicznoprawnymi 487
2.3 Pomoc pracodawcy w sprawach emerytalno-rentowych 489
2.4 Przykład – zwolnienie pracownika z pracy 490
3. Upadłość lub likwidacja zakładu pracy 502
3.1 Obowiązki pracodawcy w przypadku likwidacji zakładu 502
3.2 Uprawnienia pracowników zlikwidowanego pracodawcy 507
3.3 Przywrócenie do pracy 510

Rozdział VIII
POZAPŁACOWE ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE

1. Podróże służbowe pracowników 514
1.1 Krajowe podróże służbowe 517
1.2 Zagraniczne podróże służbowe 527
1.3 Ujęcie składkowe i podatkowe podróży służbowych 532
2. Ryczałty i ekwiwalenty za używanie prywatnego samochodu do celów służbowych 535
2.1 Ryczałt za samochód 536
2.2 Ekwiwalent za rzeczywiście przejechane kilometry 537
2.3 Ujęcie składkowe i podatkowe ryczałtów i ekwiwalentów samochodowych 538
3. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS) 541
3. 1 Istota i cel tworzenia funduszu 541
3.2 Podmioty tworzące fundusz 545
3.3 Źródła i zasady tworzenia funduszu 546
3.4 Ujęcie składkowe i podatkowe w zakresie ZFŚS 551
3.5 Świadczenie urlopowe 554
4. Świadczenia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy 555
5. Pozostałe świadczenia pracownicze 558
5.1 Posiłki i napoje profilaktyczne 558
5.2 Podnoszenie kwalifikacji zawodowych 559
5.3 Ubiór służbowy 566
5.4 Artykuły spożywcze na potrzeby pracowników 567
5.5 Inne świadczenia rzeczowe, nieodpłatne lub częściowo nieodpłatne udzielane pracownikom 567
5.6 Ujęcie składkowe i podatkowe pozostałych świadczeń pracowniczych 572

Rozdział IX
ROZLICZENIE I DOKUMENTACJA WYNAGRODZEŃ OSÓB ZATRUDNIONYCH NA PODSTAWIE UMÓW CYWILNOPRAWNYCH

1. Charakterystyka umów cywilnoprawnych 578
2. Zasady podlegania umów cywilnoprawnych ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz wypłatom na PPK 604
2.1 Umowa-zlecenie 604
2.2 Umowa o dzieło 610
2.3 Zasady podlegania i rozliczania składek osób mających ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy-zlecenia 613
3. Rozliczenia z urzędem skarbowym i ZUS z tytułu umów cywilnoprawnych 617
3.1 Podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od umów-zleceń 617
3.2 Podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od umów o dzieło 627
4. Rozliczenie płatnika z tytułu umów cywilnoprawnych zawartych z własnym pracownikiem 632
5. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego dla zleceniobiorców 635
5.1 Warunki uzyskania świadczeń 635
5.2 Zasady ustalania podstaw wymiaru zasiłków chorobowych 637
6. Koszty podróży służbowej zleceniobiorcy 644
7. Przykłady rozliczania i dokumentowania wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy-zlecenia i umowy o dzieło 646

Wykaz aktów prawnych 665