Naturalizm prawniczy. Interpretacje

Chcemy spojrzeć na naturalizm prawniczy z nieco innej niż czyniono to do tej pory, szerszej, interdyscyplinarnej perspektywy, uwzględniając obok filozoficznoprawnego również filozoficzny, etyczny, bioetyczny, metodologiczny, logiczny, psychologiczny oraz ekonomiczny punkt widzenia. Opracowanie niniejsze wraz z wydawanym równocześnie tomem Naturalizm prawniczy. Stanowiska powstało w ramach grantu badawczego poświęconego zagadnieniu naturalizacji prawa. Obydwa tomy stanowią pewną komplementarną całość mającą dać wyobrażenie zarówno o dawniejszych, uznawanych nierzadko za paradygmatyczne, koncepcjach naturalizmu filozoficznego i prawniczego, jak i o współczesnych zastosowaniach modeli naturalistycznych w prawie. Celem tego opracowania jest bowiem porównanie różnych ujęć i definicji naturalizmu. Chodzi nam zwłaszcza o poszukanie takich znaczeń i interpretacji, które mogłyby być również użyteczne do budowy modeli dających się wykorzystać w nauce i praktyce prawniczej. Dlaczego zajęliśmy się akurat naturalizmem prawniczym? Przecież czas, w którym istotną rolę w debacie prawniczej odgrywały naturalistyczne lub, jak kto woli, realistyczne filozofie prawa, już przeminął. Jakkolwiek wątki naturalistyczne są wciąż obecne we współczesnej refleksji filozoficznoprawnej, to jednak „moda na naturalizm” skończyła się mniej więcej w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Niemniej jesteśmy głęboko przekonani, że „alternatywa naturalistyczna” wciąż jest ważna dla współczesnej nauki prawa i praktyki prawniczej. Naturalizm prawniczy jest nie tylko istotną alternatywą dla wszelkich antynaturalistycznych filozofii prawa, lecz może także umożliwić rzeczywiste otwarcie prawoznawstwa na badania prowadzone na terenie współczesnej filozofii, psychologii, neuroscience oraz ekonomii. Otwarcie takie jest zresztą warunkiem koniecznym dalszego rozwoju nauki prawa i praktyki prawniczej.