Przedmowa – Praefatio XVII

Co pominęliśmy oraz co proponujemy – Praeterita propositaque XIX

Lekarz SOR na dyżurze w czasie pandemii COVID-19
– Doctor OCEP agens tempore pandemiae COVID-19 XX

Adan R. ATRIHAM
Podejście do dyżuru w SOR – Tractatio munium doctoris in OCEP – How to approach a shift in the Emergency Department 1

Jakub JAŻDŻEWSKI
Co się dzieje poza algorytmami, czyli dyżur w SOR z szerszej perspektywy – Res ultra rationes agendi actae sive tempus munium in OCEP perspectione laxiore – What is happening outside the algorithms? Shift at an Emergency Department from a broader perspective 9

Michał KURDZIEL
Współpraca z funkcjonariuszami Policji – Cooperatio doctoris OCEP cum custodibus publicis – Cooperation of Emergency Department doctor with Police officers 15

Irina MOGILNAYA-WENGLOWSKA
Pacjent osadzony konwojowany przez funkcjonariuszy służby więziennej (SW) – Incarceratus patiens a carceriis custoditus – Incarcerated patient transported by Prison Service officers 32

Arkadiusz WEJNARSKI, Tomasz DERKOWSKI
Współpraca z Lotniczym Pogotowiem Ratunkowym – Cooperatio doctoris OCEP cum Aeronauticis Servatoribus Medicinalibus – Cooperation of the ED doctor with the Polish Medical Air Rescue 35

Tomasz JUREK, Marta RORAT, Dominika KOCOWSKA-DZIK
Informowanie pacjenta i jego zgoda na udzielanie świadczeń zdrowotnych – Patientem edocere et eius voluntatem therapiae accipere – Informing the patient and consent for healthcare services 43

Dominika KOCOWSKA-DZIK, Tomasz JUREK, Marta RORAT
Tajemnica medyczna i prywatność w SOR – Confidentia medicinalis et secretum in OCEP – Medical confidentiality and privacy at the Emergency Department 56

Agnieszka WLAZŁO
Komunikacja z pacjentem trudnym – Communicatio cum patiente difficili – Communication with a difficult patient 63

Daniel DUCHAŃ-OGRODNIK
Przekazywanie „złych wieści” – Ars nuntiandi mala – Communicating unfavorable information 67

Jacek KLESZCZYŃSKI
Promocja zdrowia w SOR i formułowanie zaleceń przy wypisie – Promotionem salutis in OCEP – Promoting health at the Emergency Departament 70

Agnieszka WLAZŁO
Wypalenie zawodowe – Exustio profesionalis – Job burnout 76

Janusz SPRINGER
Duszność – Dyspnoe – Dyspnea 81

Nicole TYCZYNSKA
Wentylacja nieinwazyjna w SOR – Ventilatio noninvasiva in OCEP – Non-invasive ventilation in the Emergency Department 96

Reuben J. STRAYER
Intubacja dotchawicza – Intubatio endotrachealis – Endotracheal intubation 103

Katarzyna STAROSTA, Karolina BURSKA
Przezskórny dostęp ratunkowy do dróg oddechowych – Percutaneus salutem afferens accessus ad vias aereas – Percutaneous emergency airway access 110

Małgorzata RAK, Tomasz ILCZAK
Wstrząs – Commotus – Shock 121

Małgorzata RAK
Ultrasonografia przyłóżkowa – Ultrasonographia adlectuaria
– Point-of-care ultrasonography (POCUS) 129

Anthony RODIGIN
Zaburzenia stanu świadomości – Perturbationes conscientiae
– Altered mental status 137

Przemysław M. WASZAK
Majaczenie – Delirium – Delirium 144

Janusz SPRINGER
Ogólne zasady leczenia bólu w SOR – Regulae generales therapiae doloris in OCEP – General principles of analgesia at the ED 153

Reuben J. STRAYER
Analgosedacja proceduralna w SOR – Analgosedatio rationalis in OCEP – Procedural sedation in the ED 161

Janusz SPRINGER
Ból boku – Dolor lateris – Flank pain 169

Ewelina TRYBAŁA, Janusz SPRINGER
Ból głowy – Cephalgia – Headache 171

Janusz SPRINGER
Ból kończyny – Dolor membri – Limb pain 177

Ewelina TRYBAŁA, Janusz SPRINGER
Ostry ból pleców – Dorsalgia acuta – Acute back pain 191

Ewa SOBCZAK
Ból brzucha – Abdominalgia – Abdominal pain 195

Janusz SPRINGER, Grzegorz PISKULAK
Ból brzucha oraz miednicy u kobiety – Abdominalgia/pelvialgia feminae – Abdominal and pelvic pain in women 206

Ewa SOBCZAK, Janusz SPRINGER
Krwawienie z przewodu pokarmowego – Haemorrhagia gastrointestinalis – Gastrointestinal tract bleeding 208

Janusz SPRINGER, Grzegorz PISKULAK
Krwawienie z pochwy – Hemorrhagia vaginalis – Vaginal bleeding 218

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Nieurazowy ból w klatce piersiowej – Thoracalgia – Non-traumatic chest pain 222

Jacek KLESZCZYŃSKI
Ostry zespół wieńcowy – Syndroma coronaria acuta – Acute coronary
syndrome 229

Janusz SPRINGER
Troponina – Troponinum – Troponin 238

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Ostre rozwarstwienie aorty – Dissectio aortae – Aortic dissection 241

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Zatorowość płucna – Embolia pulmonalis – Pulmonary embolism (PE) 247

Janusz SPRINGER
D-dimer – D-dimer – D-dimer 260

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Kołatanie serca – Palpitatio – Palpitations 262

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Omdlenia – Syncope – Syncope 270

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Niewydolność serca – Insufficientia cordis – Heart failure 279

Janusz SPRINGER
BNP – Natriuretici peptidi encephali – Brain Natriuretic Peptide (BNP) 286

Janusz SPRINGER
Nadciśnienie tętnicze – Hypertensio arterialis
– Arterial hypertension 288

Janusz SPRINGER, Monika LICA-GORZYNSKA
Leczenie przeciwkrzepliwe a procedury inwazyjne w SOR – Therapia anticoagulans et ratio agendi in OCEP – Anticoagulant therapy and invasive procedures at the ED 293

Janusz SPRINGER
Hipoglikemia – Hypoglycaemia – Hypoglycemia 299

Janusz SPRINGER
Hiperglikemia – Hyperglycaemia – Hyperglycemia 302

Anna KORZON-BURAKOWSKA, Janusz SPRINGER
Stopa cukrzycowa – Pes diabeticus – Diabetic foot 308

Janusz SPRINGER
Hipokaliemia – Hypokaliaemia – Hypokalemia 312

Janusz SPRINGER
Hiperkaliemia – Hiperkaliemia – Hyperkalemia 316

Janusz SPRINGER
Hiponatremia – Hyponatraemia – Hyponatremia 320

Janusz SPRINGER
Hipernatremia – Hypernatraemia – Hypernatremia 324

Janusz SPRINGER, Maciej WORONIECKI
Ból przy oddawaniu moczu – Alginuresis – Dysuria 327

Janusz SPRINGER, Maciej WORONIECKI
Kamica nerkowa i moczowodowa – Nephrolitihiasis et urethrolithiasis – Renal and urethral Stones 329

Janusz SPRINGER, Maciej WORONIECKI
Krwiomocz – Haematuria – Hematuria 332

Janusz SPRINGER, Maciej WORONIECKI
Obrzęk moszny – Oedema scroti – Scrotal edema 335

Janusz SPRINGER, Maciej WORONIECKI
Zatrzymanie moczu – Iischuria – Urinary retention 337

Janusz SPRINGER, Grzegorz FARAN
Ostre uszkodzenie nerek – Insufficientia renum acuta – Acute kidney injury 339

Janusz SPRINGER, Grzegorz FARAN
Kreatynina, eGFR i mocznik – Creatinine, indicatio liquo glomerulus et urea – Creatinine, estimated Glomerular Filtration Rate and urea 345

Janusz SPRINGER
Sepsa – Sepsis – Sepsis 349

Janusz SPRINGER
Prokalcytonina – Procalcitoninum – Procalcitonin 358

Janusz SPRINGER, Michał PATOCK
Wstępne postępowanie z pacjentem zatrutym – Prima ratio agendi cum patiente intoxicato – Initial management of the poisoned patient 361

Jacek KLESZCZYŃSKI
Zatrucie etanolem – Intoxicatio ethanolica – Alcohol intoxication 377

Janusz SPRINGER
Zatrucie tlenkiem węgla (zaczadzenie) – Intoxicatio effluvio carbonis monoxydati – Carbon monoxide poisoning 383

Janusz SPRINGER, Mariusz SIEMIŃSKI
Napad drgawek – Colvulsiones – Convulsions 389

Ewelina TRYBAŁA, Janusz SPRINGER
Opadnięty kącik ust – Anguli oris ptosis – Mouth droop 399

Janusz SPRINGER, Dariusz GĄSECKI
Udar mózgu i przemijające niedokrwienie mózgu (TIA) – Apoplexia/paroxysmus ischaemiae transitorius – Stroke and transient ischemic attack (TIA) 402

Peter JOHNS, Janusz SPRINGER
Zawroty głowy – Vertigo – Vertigo 419

Przemysław M. WASZAK, Marta SARBIEWSKA
Badanie psychiatryczne w SOR – Examinatio psychiatrica in OCEP – Psychiatric examination at the ED 433

Przemysław M. WASZAK, Marta SARBIEWSKA
Alkoholowy zespół odstawienny – Syndrome detractionis alcoholicae – Alcohol withdrawal syndrome 441

Przemysław M. WASZAK, Anna Sylwia KOWALSKA
Zachowania samobójcze – Suicidomania et tentamen suicidii – Suicidal behaviors 450

Przemysław M. WASZAK, Jacek KLESZCZYŃSKI
Stosowanie przymusu bezpośredniego w SOR – Coactio directa in OCEP – Use of restraint at the ED 459

Krzysztof KARWAN
Wielonarządowe obrażenia ciała – Polytrauma – Polytrauma 474

Adan R. ATRIHAM
Postępowanie z chorym dzieckiem w SOR – Ratio agendi cum puero aegro in OCEP – Approach to the sick child at the Emergency Department 487

Janusz SPRINGER
Oparzenia – Combustiones – Burns 502

Janusz SPRINGER
Ból i zaczerwienienie oka – Dolor et erythema oculi – Red and painful eye 513

Janusz SPRINGER
Profilaktyka zakrzepicy u pacjentów z tymczasowym unieruchomieniem kończyny – Thromboprophylaxis causa immobilisationis extremitatum temporariae – Thrombosis prophylaxis in patients with temporary limb immobilization 518

Janusz SPRINGER
Profilaktyka zakażeń pacjenta po urazie – Prophylaxis infectionis in patientem traumaticum – Post-trauma infection prevention 520

Janusz SPRINGER
Leczenie składnikami krwi w SOR – Therapia haematogenica in OCEP – Blood component therapy at the ED 524

Wybrane skrótowce, oznaczenia i terminologia obcojęzyczna – Abbreviatio et terminologia lingua – Abbreviations and foreign language terminology 535


Skorowidz 539