W podręczniku Przeszłość i dziś dla klasy 4 omówione są najważniejsze nurty, zjawiska i dzieła literackie na tle przełomowych wydarzeń historycznych po roku 1956 i w kontekście istotnych kierunków filozoficznych i estetycznych.Materiał nauczania jest ułożony chronologicznie i podzielony na działy według epok historycznoliterackich, a te – na rozdziały odpowiadające najważniejszym zagadnieniom poszczególnych epok. Chronologiczny układ treści nauczania pozwala uczniom poznawać literaturę i kulturę ze świadomością procesu historycznoliterackiego, w „naturalnym” porządku i w różnych kontekstach.Stałą cechą serii jest wiązanie perspektywy historycznej i współczesnej. Tej zasadzie podporządkowano prezentację i interpretację zjawisk kultury. Starannie dobrana faktografia ilustruje żywe dziedzictwo, formujące i wzbogacające współczesność. Element Dialogi z tradycją służy uświadomieniu uczniom, jak teksty współczesne nawiązują do przeszłości i jak przeszłość ożywa dzięki współczesnym reinterpretacjom.W centrum uwagi autora pozostaje tekst literacki. Jego interpretacja ma służyć refleksji nad kondycją człowieka we współczesnym świecie i sprzyjać kształtowaniu tożsamości ucznia.Podręcznik jest wystarczającym źródłem do poznania tych utworów, które podstawa programowa zaleca czytać we fragmentach. Dzieła, które mają być poznane w całości, są reprezentowane fragmentami oraz omówieniami całości.Każdy tekst literacki jest opatrzony Wskazówkami do analizy i interpretacji, które są dla ucznia zachętą i instrukcją do pracy z tekstem oraz samodzielnego odkrywania jego struktury i sensów.Lektury przeznaczone do czytania w całości mają – oprócz obudowy fragmentów – tzw. Przewodniki po lekturze.Istotną częścią opracowania lektur są ciekawe, zróżnicowane, nieschematyczne polecenia dla uczniów (Czytamy, analizujemy, interpretujemy). Jednym z ważnych celów tych poleceń jest kształtowanie świadomości kształtu językowo-stylistycznego i niesionych przez ów kształt znaczeń. Lektura tekstów literackich i odbiór tekstów kultury wykorzystywana jest także jako okazja do doskonalenia umiejętności komunikacyjnych (tworzenia tekstów własnych).