Przez blisko pół wieku po drugiej wojnie światowej komunizm był największym politycznym i intelektualnym wyzwaniem dla cywilizacji zachodniej. Jako Związek Sowiecki z jego polityką ekspansji i jako ideologia, która szerzyła się w krajach demokratycznych, zyskując w niektórych poparcie dużych odłamów elektoratu. Studia i szkice zebrane w tym tomie opisują działania podejmowane przez Związek Sowiecki, jego ekspozytury i jego sojuszników na Zachodzie w celu pozyskania przychylności opinii publicznej, ale skupiają się zwłaszcza na odpowiedziach obozu demokratycznego zarówno na forum międzynarodowym, jak w przypadku polskiej emigracji politycznej. Sporo miejsca zajmują analizy PRL i PZPR, ale w centrum uwagi jest Instytut Literacki Jerzego Giedroycia i jego miesięcznik „Kultura”. Ostatnia część tomu przynosi miniatury socjologiczno-historyczne z okresu transformacji ustrojowej.