Zarys dziejów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Z dumą i radością oddajemy do rąk Czytelników drugie wydanie Zarysu dziejów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Publikacja zbiega się z obchodami dwusetnej rocznicy utworzenia Naszej Uczelni, która  – jako Cesarsko-Królewski Uniwersytet Warszawski – w dniu 19 listopada 1816 r. została powołana do życia dekretem Aleksandra I. Jedną z pięciu jednostek powstającego Uniwersytetu stał się Wydział Prawa i Administracji, który stanowił kontynuację Szkoły Prawa (później Szkoły Prawa i Administracji) utworzonej w 1808 r. w Księstwie Warszawskim. Od 1816 r. losy warszawskiej szkoły prawa stanowią istotną część dziejów całej Uczelni. Dlatego dzisiaj, świętując  200-lecie utworzenia Uniwersytetu Warszawskiego, chcielibyśmy przypominać o tej części jego historii, która jest związana z nauczaniem prawa i administracji.

Uniwersytet Warszawski, w tym również jego Wydział Prawa i Administracji, dąży do zapewnienia jak najwyższego poziomu badań naukowych oraz procesu dydaktycznego. Chcemy być uczelnią nowoczesną, otwartą na świat i ludzi, reagującą na istniejące potrzeby i dokonujące się zmiany społeczne. Jednocześnie nie powinniśmy jednak zapominać o naszej bogatej przeszłości, dzięki której budujemy tożsamość społeczności akademickiej i która w dużym stopniu decyduje o pozycji Uniwersytetu Warszawskiego. Pamięć o przeszłości to również pamięć o tych, którzy budowali szkolnictwo wyższe w Warszawie i chronili system wartości niezbędny do stworzenia oraz zachowania uczelni stabilnej i twórczej. Uniwersytet to bowiem nie tylko nauka i kontakt ze studentami,  lecz także pewna postawa życiowa, która stanowi fundament funkcjonowania całej społeczności uczonych i studentów, pozwalając jej przetrwać różne przeciwności dziejowe. Warto o tym przypominać zwłaszcza w kontekście kryzysu wartości akademickich oraz pytań o przyszłość polskiego szkolnictwa wyższego, w tym i naszej Uczelni.

Dwieście osiem lat dziejów Wydziału Prawa i Administracji to historia wspaniałych, a często także odważnych i nowatorskich idei. To jednak również historia poświęceń oraz codziennej, ciężkiej pracy i determinacji całej społeczności akademickiej. To wreszcie historia wyjątkowej odwagi czy wręcz heroizmu, które pozwoliły przetrwać najtrudniejsze okresy w dziejach nauki i nauczania akademickiego. Ta bogata i piękna przeszłość ma stanowić inspirację i pomoc w realizacji celów, które sobie stawiamy dzisiaj. Dzięki nawiązaniom do historii całego Uniwersytetu oraz naszego Wydziału łatwiej będzie też dostrzec możliwe zagrożenia oraz uniknąć błędów popełnionych w przeszłości.  Śledząc dzieje warszawskiej szkoły prawa, łatwiej dostrzec te problemy i trudności, z którymi niegdyś musiała sobie radzić społeczność akademicka, a które pozostają realne i dzisiaj. Warto o nich mówić w sposób rzetelny i szczery, lecz nie po to, by deprecjonować dorobek naszej Uczelni. Wręcz przeciwnie, chcemy lepiej poznawać własną przeszłość i na tej podstawie budować przyszłość, radząc sobie z niebezpieczeństwami, przed którymi przestrzega nas historia. Szkoła wyższa w sposób szczególny powinna jednoczyć i być otwarta na różnorodność, stając się miejscem współdziałania wszystkich, którzy – odwołując się do uniwersalnych wartości – chcą dążyć do poznania prawdy.

Publikując dzieje Wydziału Prawa i Administracji w dwusetną rocznicę utworzenia Uniwersytetu Warszawskiego, pragniemy też podkreślić wkład prawników i administratywistów w rozwój Uczelni. Chcemy zwracać uwagę, jak ważne jest prawo i jego nauczanie. Potwierdzeniem tej tezy jest rola, jaką przedstawiciele naszego Wydziału odgrywali w historii  Uniwersytetu w ciągu ostatnich 200 lat. Również obecnie i w przyszłości, budując sprawną i efektywną instytucję, będziemy potrzebować rzetelnej wiedzy prawniczej oraz prawników rozumiejących otaczającą ich rzeczywistość, a w rezultacie mogących się przyczyniać do rozwoju Uczelni. W sposób szczególny należy przypominać sylwetki wybitnych naukowców, którzy swoją karierę związali z Wydziałem Prawa i Administracji. Ich twórczość budowała pozycję Uniwersytetu, stanowi też fundament dla rozwoju nauki i nauczania na naszej Uczelni. Zarazem musimy pamiętać, że historia warszawskiej Szkoły Prawa i Administracji nie byłaby tak bogata, gdyby nie środowisko naukowe Uniwersytetu, w którym Szkoła ta funkcjonowała i z którego mogła czerpać.

Niniejsza książka - o czym pisał Dziekan Tadeusz Tomaszewski we wstępie do pierwszego wydania – to również najlepszy sposób wyrażenia naszej wdzięczności dla wszystkich pracowników i studentów, którzy tworzyli historię Uniwersytetu Warszawskiego oraz jego Wydziału Prawa i Administracji. W tym miejscu szczególne słowa podziękowania należą się badaczom przeszłości. To dzięki ich zaangażowaniu mogło powstać opracowanie tak obszerne i bogate w treści. Szczególną rolę w tych badaniach odegrała Profesor Grażyna Bałtruszajtys-Piotrowska, która od lat kieruje Pracownią Dziejów Wydziału Prawa i Administracji UW.

Oddając do rąk Czytelników Zarys dziejów Wydziału Prawa i Administracji, zwracamy uwagę na rolę środowiska prawniczego w historii Uniwersytetu Warszawskiego. Podkreślamy nasze przywiązanie do wartości akademickich i więź z całą społecznością uniwersytecką. Mamy przy tym nadzieję, że książka ta będzie nie tylko pamiątką obchodów Jubileuszu 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego, lecz także świadectwem jego dziejów oraz inspiracją w pracy na rzecz budowy nowoczesnej uczelni o renomie krajowej i międzynarodowej. To właśnie bogata i piękna historia naszego Uniwersytetu pozwala nam – mimo trudności, wobec których staje społeczność akademicka – patrzeć w przyszłość z optymizmem.

prof. Krzysztof Rączka
Dziekan Wydziału Prawa i Administracji
w kadencji 2008–2016

prof. Tomasz Giaro
Dziekan Wydziału Prawa i Administracji
w kadencji 2016–2020