Postępowanie cywilne
Kazusy dla aplikantów z rozwiązaniami. Prawo cywilne, postępowanie cywilne, prawo karne, postępowanie karne [PRZEDSPRZEDAŻ]
Publikacja stanowi kompleksowe wsparcie w przygotowaniach do egzaminów zawodowych, a zwłaszcza sędziowskiego, prokuratorskiego, adwokackiego i radcowskiego.
Zasada proporcjonalności w postępowaniu cywilnym [PRZEDSPRZEDAŻ]
Zasada proporcjonalności jest nie tylko podstawową zasadą konstytucyjną, zasadą prawa Unii Europejskiej oraz ogólną zasadą prawa, ale również zasługuje na uznanie za naczelną zasadę prawa procesowego cywilnego współkształtując jego ogólny model oraz stanowiąc istotną wytyczną interpretacyjną w ramach wykładni i stosowania norm proceduralnych w sądowym postępowaniu cywilnym w sposób spójny z celem tego postępowania oraz konstytucyjnym porządkiem wartości stanowiącym podstawę polskiego systemu prawnego.
Orzekanie o właściwości sądu arbitrażowego [PRZEDSPRZEDAŻ]
Od prawidłowego rozstrzygnięcia o właściwości sądu polubownego zależy to, czy wydany przezeń wyrok uzyska moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego i czy będzie podlegał wykonaniu.
-15 % PAKIET: Zbiór cywilny PLUS + Zbiór karny PLUS [PRZEDSPRZEDAŻ]
Kodeks cywilny. Kodeks postępowania cywilnego. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Prawo prywatne międzynarodowe. Prawo właściwe dla zobowiązań umownych (Rzym I). [PRZEDSPRZEDAŻ]
Stan prawny: 15 kwietnia 2024 roku
Postępowanie dowodowe. Komentarz do art. 227-315 k.p.c.
Książka zawiera komentarz do przepisów o postępowaniu dowodowym w sprawach cywilnych. Uwzględnia wszystkie ostatnie nowelizacje Kodeksu postępowania cywilnego, w tym przepisy, które weszły w życie 14 marca 2024 r.
Wzory pism procesowych w sprawach cywilnych i rejestrowych z objaśnieniami
Wydanie zaktualizowane o nowe wzory z komentarzem, w tym m.in. wniosek o rejestrację fundacji rodzinnej w rejestrze fundacji rodzinnych
Postępowanie cywilne. Kazusy
Książka stanowi zbiór 59 kazusów z postępowania cywilnego wraz z odpowiedziami i komentarzami pomocnymi aplikantom radcowskim i adwokackim w dokładnym przygotowaniu się do egzaminów końcowych.
Fikcja prawna w prawie procesowym cywilnym
Dla praktyków szczególne znaczenie mają ustalenia autora pozwalające na odróżnienie fikcji prawnych o domniemań prawnych i domniemań faktycznych, w tym zwłaszcza odróżnienie fikcji od domniemań niewzruszalnych.
System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom IV Postępowanie nieprocesowe Część 3. Postępowania z zakresu prawa spadkowego i pozostałe postępowania kodeksowe
System Prawa Procesowego Cywilnego to wielotomowe dzieło pod redakcją naczelną prof. dra hab. Tadeusza Erecińskiego.
Miejsce zwykłego pobytu dziecka jako podstawa jurysdykcji krajowej w rozporządzeniu Bruksela II ter
Miejsce zwykłego pobytu dziecka jest podstawowym łącznikiem jurysdykcyjnym w rozporządzeniu nr 2019/1111 (Bruksela II ter), które zaczęło obowiązywać 1 sierpnia 2022 r. Łącznik ten występuje współcześnie w wielu umowach międzynarodowych regulujących prawo właściwe, jurysdykcję krajową oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych, a także w rozporządzeniach unijnych z zakresu współpracy sądowej w sprawach cywilnych.
Ustawa o komornikach sądowych. Ustawa o kosztach komorniczych. Kodeks Etyki Zawodowej Komornika Sądowego. Komentarz
Kompleksowe omówienie przepisów dotyczących komorników sądowych, kosztów komorniczych, aplikacji komorniczej, organizacji aplikacji, biurowości kancelarii komorniczych oraz Kodeksu Etyki Zawodowej Komornika Sądowego.
Oznaczenie stron w sprawach cywilnych
Jak uniknąć błędów w oznaczaniu stron w sprawach cywilnych? Książka zawiera aż 172 przykłady, które dotyczą różnych wariantów postępowań
Dowodzenie w sporach z zakresu przewozu drogowego towarów
W publikacji poddano analizie zagadnienie dowodzenia w procesie cywilnym w sprawach dotyczących przewozu drogowego towarów – zarówno krajowego, jak i międzynarodowego.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I i II
Komentarz do całego Kodeksu postępowania cywilnego w dwóch tomach. Napisany przez praktyków, którzy omawiają wszystkie zagadnienia postępowania cywilnego oraz problemy, jakie mogą stwarzać poszczególne przepisy.
Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych
Siódme wydanie niezwykle popularnej i praktycznej książki, która objaśnia krok po kroku postępowanie cywilne z punktu widzenia obowiązków i uprawnień zawodowego pełnomocnika procesowego. Stanowi doskonały materiał do nauki dla aplikantów wszystkich zawodów prawniczych. Niezbędna przed egzaminem końcowym.
-29 % PAKIET: Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych + Prawo cywilne. Zbiór przepisów
-21 % Pakiet Aplikanta: Metodyki
-15 % Polski Proces Cywilny
Czasopismo prawnicze z tradycjami.
Kodeks postępowania cywilnego 2023. Najważniejsze zmiany
W książce w przystępny sposób omówiono zmiany wprowadzone w 2023 roku. Książka ma charakter praktyczny, a zagadnienia zostały zaprezentowane także w formie odpowiedzi na konkretne pytania, będzie więc pomocna w poruszaniu się w gąszczu nowych przepisów.
-25 % PAKIET EBOOKÓW: Kodeks karny i Kodeks postępowania karnego. Podsumowanie zmian 2023 + Kodeks postępowania cywilnego 2023. Najważniejsze zmiany
-32 % PAKIET: Kodeks postępowania cywilnego 2023. Najważniejsze zmiany + Prawo cywilne. Zbiór przepisów
-60 % Seria z Paragrafem - PAKIET - Prawo cywilne i karne. Zbiory przepisów
-50 % Kodeks cywilny. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Księgi wieczyste i hipoteka. Kodeks postępowania cywilnego. Prawo prywatne międzynarodowe. Prawo o aktach stanu cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych
Stan prawny: 17 października 2023 r.
Dowód z opinii biegłego z zakresu ekonomii w sprawach cywilnych i gospodarczych
Książka całościowo przedstawia problematykę dopuszczania i przeprowadzania dowodu z opinii biegłego z zakresu ekonomii w sprawach cywilnych i gospodarczych, bez podziału na zagadnienia prawa i ekonomii.
Sędziowskie kierownictwo postępowaniem dowodowym w polskim procesie cywilnym
Przedstawione w książce zagadnienia dotyczą jednego z najważniejszych etapów procesu cywilnego, jakim jest postępowanie dowodowe. Autorka omawia istotę, ewolucję, charakterystykę i funkcjonowanie zasady sędziowskiego kierownictwa postępowaniem dowodowym w procesie cywilnym przed sądami pierwszej i drugiej instancji.
Metodyka sporządzania pism procesowych w sprawach karnych, cywilnych, gospodarczych i administracyjnych
Pozwy, apelacje, akty oskarżenia sporządzane w toku postępowań oraz propozycje czynności, które należy podjąć w celu ich poprawnego i skutecznego wniesienia.
-20 % PAKIET: Metodyka sporządzania umów gospodarczych + Metodyka sporządzania pism procesowych w sprawach karnych, cywilnych, gospodarczych i administracyjnych
-25 % Apelacja i kasacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz do art. 367-391(1) i 398(1)-398(21) k.p.c.
Książka zawiera jedyny obecnie na rynku w pełni aktualny komentarz do przepisów o apelacji i skardze kasacyjnej. Uwzględnia wszystkie nowelizacje Kodeksu postępowania cywilnego, w tym przepisy, które weszły w życie 28 września 2023 r.
Sztuka negocjacji prawniczych
Polska praktyka prawnicza ucieka od rozstrzygania sporów w drodze negocjacji.
Książki z zakresu postępowania cywilnego
Pojęcie „postępowanie cywilne” jest pojęciem prawnym, w wypadku którego kluczową rolę odgrywają dwie kategorie elementów składowych:
- elementy podmiotowe - wskazują, że do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy (art. 2 k.p.c.); ponadto podmiotami żywotnie zainteresowanymi postępowaniem cywilnym są strony i uczestnicy postępowań, w których interesie toczą się postępowania cywilne;
- elementy przedmiotowe - wskazują, że dotyczą postępowania sądowego w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach (np. z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów czy spraw rejestrowych), do których przepisy kodeksu postępowania cywilnego stosuje się z mocy ustaw szczególnych – sprawy cywilne (art. 1 k.p.c.).
W efekcie postępowanie cywilne, to prowadzona w określonych prawem formach działalność wskazanych wyżej podmiotów, sprowadzająca się do rozpatrywania i rozstrzygania spraw cywilnych oraz - gdy zajdzie takowa potrzeba - do przymusowego wykonywania orzeczeń zapadłych w tych sprawach.
Rola (funkcja) postępowania cywilnego jest służebna względem tzw. prawa cywilnego materialnego. To właśnie w postępowaniu cywilnym stosuje się normy prawa cywilnego materialnego do konkretnych stanów faktycznych.
Rodzaje postępowań cywilnych
Postępowanie cywilne można podzielić na cztery kluczowe rodzaje postępowań:
- rozpoznawcze,
- pomocnicze,
- egzekucyjne oraz
- postępowanie międzynarodowe.
Postępowanie rozpoznawcze:
- odgrywa kluczową rolę;
- to w nim sąd merytorycznie rozpoznaje sprawę;
- to w nim sąd decyduje o udzieleniu lub o odmowie udzielenia ochrony prawnej;
- może być prowadzone w jednym z dwóch trybów: procesu (stanowi regułę; występują dwie przeciwstawne strony o sprzecznych interesach: powód i pozwany) lub postępowania nieprocesowego (nie ma dwóch przeciwstawnych stron, lecz biorą w nim udział uczestnicy/uczestnik postępowania);
- orzekają w nim sądy powszechne (reguła), sądy polubowne lub komisje pojednawcze w sprawach o roszczenia pracowników z zakresu prawa pracy
Postępowanie pomocnicze:
- w ramach niego wyróżniamy postępowanie zabezpieczające oraz postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt;
- postępowanie zabezpieczające ma za zadanie umożliwić wykonanie w przyszłości orzeczenia sądu;
- postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt ma za zadanie odtworzyć zaginione lub zniszczone w całości lub w części akta sądowe.
Postępowanie egzekucyjne:
- zmierza do przymusowej realizacji świadczenia określonego w tytule egzekucyjnym (np. wyroku);
- uczestniczą w nim jako strony wierzyciel egzekwujący i dłużnik egzekwowany oraz organy egzekucyjne (komornicy i sądy rejonowe).
Międzynarodowe postępowanie cywilne:
- ma zastosowanie wtedy, gdy w sprawie cywilnej występuje element obcy/zagraniczny (np. powód jest cudzoziemcem);
- dotyczy zarówno procesu cywilnego, postępowania nieprocesowego, jak i egzekucji;
- obejmuje swoim zakresem tzw. postępowanie delibacyjne, którego przedmiotem jest uznanie orzeczeń sądów zagranicznych lub stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądów zagranicznych lub ugód zawartych przed takimi sądami.
Według innego kryterium, w ramach postępowania cywilnego oprócz postępowania cywilnego sądowego wskazuje się również na tzw. postępowanie cywilne pozasądowe, np. przed notariuszami, którzy są właściwi obok sądów powszechnych do dokonywania niektórych czynności procesowych w postępowaniu spadkowym.
Zasady postępowania cywilnego
Zasady postępowania cywilnego to przede wszystkim zasady odnoszące się do procesu cywilnego, niemniej mogą być one odpowiednio stosowane do innych postępowań cywilnych.
- zasada prawdy - wyróżniamy prawdę formalną, czyli tzw. prawdę sądową (ustalenia sądu są zgodne z materiałem faktycznym i dowodowym przedstawionym przez uczestników postępowania) oraz prawdę materialną (ustalenia sądu są zgodne z rzeczywistym stanem faktycznym i prawnym istniejącym między stronami);
- zasada dyspozycyjności (rozporządzalności) - dochodzenie roszczeń wynikających z prawa cywilnego zależy od woli samych zainteresowanych; jest to zasada przeciwstawna zasadzie oficjalności, czyli działania z urzędu;
- zasada kontradyktoryjności - w zakresie gromadzenia materiału dowodowego istnieją trzy rozwiązania: inkwizycyjne in. śledcze (materiał procesowy gromadzi sąd z urzędu), kontradyktoryjne (przedstawianie materiału procesowego należy do stron) i kontradyktoryjne z uprawnieniem sądu do działania z urzędu (łączy zasady kontradyktoryjności z aktywnością sądu);
- zasada koncentracji materiału procesowego - zebranie wszystkich niezbędnych faktów i dowodów do rozstrzygnięcia sprawy powinno nastąpić możliwie szybko i sprawnie; wyróżnia się system prekluzji, gdzie ustawa w sposób wyraźny zakreśla termin, do którego można gromadzić materiał procesowy; po upływie tego terminu gromadzenie materiału procesowego jest niedopuszczalne (prekluzja) oraz system władzy dyskrecjonalnej sędziego, gdzie o czasowych granicach gromadzenia materiału procesowego decyduje sąd;
- zasada równości stron - każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd; każda ze stron ma takie same możliwości działania; rozstrzyganie powinno mieć miejsce dopiero po daniu stronie możności wypowiedzenia się co do oświadczeń strony przeciwnej; zasada w ograniczonym zakresie występuje w postępowaniach zabezpieczającym i egzekucyjnym, a także w postępowaniu nieprocesowym;
- zasada bezpośredniości - postępowanie rozpoznawcze, w tym postępowanie dowodowe, powinno być prowadzone przed sądem, który ma wydać wyrok w sprawie, chyba że trzeba się oprzeć na tzw. dowodach pośrednich; sąd powinien bezpośrednio zapoznać się z żądaniami i twierdzeniami uczestników postępowania oraz dowodami;
- zasada swobodnej oceny dowodów - dotyczy ustalania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądowego; nie oznacza to jednak dowolności w ocenie sądu, która musi być racjonalna;
- zasada ustności i pisemności - dotyczy formy czynności procesowych podejmowanych w postępowaniu; pisemność i ustność uzupełniają się; polskie postępowanie cywilne opiera się na zasadzie ustności z silnymi ograniczeniami na rzecz zasady pisemności;
- zasada jawności - każda osoba ma prawo do publicznego rozpatrzenia sprawy; jawność wewnętrzna dotyczy stron i uczestników postępowania i nie może być ograniczona, a jawność zewnętrzna dotyczy publiczności posiedzeń sądowych;
- zasada formalizmu procesowego - dotyczy formy (pisemnej lub ustnej), czasu i miejsca, w jakim czynności w toku postępowania mają być dokonane;
- zasada inicjatywy procesowej organów procesowych i egzekucyjnych - o toku postępowania decydują organy procesowe i egzekucyjne, podejmując z urzędu wszelkie czynności odpowiednie ze względu na stan postępowania, mające zapewnić jego właściwy przebieg.
Zasady naczelne wymiaru sprawiedliwości
Warto również nadmienić, że obok zasad postępowania cywilnego, w polskim systemie prawa funkcjonują również zasady naczelne wymiaru sprawiedliwości, do których zaliczyć możemy m.in.:
- zasadę sądowego wymiaru sprawiedliwości i prawo do sądu;
- zasadę rzetelnego postępowania i prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki;
- zasadę niezależności sądu i niezawisłości sędziowskiej;
- zasadę nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego;
- zasadę kolegialności;
- zasadę udziału czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości;
- zasadę instancyjności.
Koszty postępowania
Analizując zagadnienie postępowania cywilnego nie sposób nie wspomnieć o kosztach postępowania, czyli o kosztach ponoszonych przez uczestnika postępowania (stronę), a w określonych przez ustawę wypadkach przez Skarb Państwa. Należą do nich:
- koszty sądowe (opłaty, wydatki);
- koszty działania pełnomocnika;
- koszty działania uczestnika.
Należy też wspomnieć o kosztach egzekucji obejmujących opłaty komornicze oraz wydatki przewidziane w ustawie z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.
Źródła prawa postępowania cywilnego:
Podstawowym źródłem prawa postępowania cywilnego jest oczywiście ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, która dzieli się na pięć części:
- część pierwsza normuje postępowanie rozpoznawcze i podzielona jest na trzy księgi: Proces, Postępowanie nieprocesowe i Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt;
- część druga obejmuje postępowanie zabezpieczające;
- część trzecia normuje postępowanie egzekucyjne;
- część czwarta zawiera przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego;
- część piąta obejmuje przepisy o sądzie polubownym.
Do innych źródeł prawa postępowania cywilnego zalicza się m.in.
- ustawę z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych;
- rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. - Regulamin urzędowania sądów powszechnych;
- rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 maja 2020 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym;
- ustawę z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe;
- ustawę z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne;
- ustawę z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym;
- część przepisów Kodeksu pracy;
- ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym;
- ustawę z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki;
- ustawę z dnia 17 grudnia 2004 r. o prawie pomocy w postępowaniu w sprawach cywilnych prowadzonym w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz o prawie pomocy w celu ugodowego załatwienia sporu przed wszczęciem takiego postępowania.
Pamiętać trzeba, że w związku z obecnością Polski w Unii Europejskiej, niebagatelne znaczenie odgrywają również akty unijne, w tym m.in.:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych;
- Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych;
- Rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę;
- Rozporządzenie Rady (UE) 2016/1103 z dnia 24 czerwca 2016 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w dziedzinie jurysdykcji, prawa właściwego oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych;
- Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń;
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1784 z dnia 25 listopada 2020 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych (doręczanie dokumentów) (wersja przekształcona).
Znajomość regulacji z zakresu postępowania cywilnego
Postępowanie cywilne, jako obszar prawa, doczekało się olbrzymiego dorobku w literaturze prawniczej w postaci artykułów prawniczych, komentarzy, monografii dostępnych zarówno w formie papierowej, PDF, czy ebooków.
Jest to wynik tego, że każdy praktykujący prawnik, bez względu na to czy jest radcą prawnym, adwokatem, sędzią, prokuratorem, komornikiem czy notariuszem, w większym lub mniejszym stopniu zetknął się z przepisami z zakresu postępowania cywilnego. W efekcie znajomość regulacji z zakresu postępowania cywilnego, to podstawa warsztatu każdego prawnika, której wiele czasu poświęca się zarówno podczas studiów prawniczych, jak i podczas aplikacji zawodów prawniczych.