| Zawartość | Nr strony |
|---|
| Wykaz skrótów | 15 |
| | |
| Od Autora | 19 |
| | |
| Część I | |
| Pojęcie Prawa Konstytucyjnego | |
| Rozdział 1 | |
| Pojęcie i przedmiot prawa konstytucyjnego | 23 |
| 1. Prawo konstytucyjne jako gałąź prawa | 23 |
| 1.1. Rozwój prawa konstytucyjnego | 25 |
| 1.2. Przedmiot prawa konstytucyjnego | 27 |
| 2. Prawo konstytucyjne jako nauka prawa | 28 |
| | |
| Część II | |
| Część Ogólna Prawa Konstytucyjnego | |
| Rozdział 1 | |
| Pojęcie konstytucji | 31 |
| 1. Geneza | 31 |
| 2. Konstytucja w znaczeniu prawniczym | 33 |
| 3. Konstytucja w znaczeniu materialnym | 35 |
| 4. Forma | 37 |
| 4.1. Nazwa | 38 |
| 4.2. Sposób uchwalenia | 39 |
| 4.3. Budowa | 41 |
| 4.4. Wstęp do Konstytucji RP | 42 |
| 4.5. Systematyka ogólna | 44 |
| 4.6. Systematyka szczegółowa | 44 |
| 5. Zmiana | 44 |
| 5.1. Poprawki | 45 |
| 5.2. Nieformalne zmiany konstytucji | 47 |
| 6. Treść | 48 |
| 7. Nadrzędność | 51 |
| 7.1. Zasada konstytucjonalizmu | 52 |
| 7.2. Domniemanie konstytucyjności prawa | 53 |
| 8. Funkcje | 55 |
| 9. Tożsamość | 57 |
| 10. Konstytucjonalizm | 58 |
| 10.1. Konstytucjonalizm liberalny | 60 |
| 10.2. Konstytucjonalizm nieliberalny | 61 |
| 10.3. Konstytucjonalizm ery cyfrowej | 62 |
| | |
| Rozdział 2 | |
| Obowiązywanie konstytucji | 63 |
| 1. Obowiązywanie | 63 |
| 2. Stosowanie | 64 |
| 2.1. Stosowanie bezpośrednie | 65 |
| 2.2. Stosowanie horyzontalne | 67 |
| 3. Przestrzeganie | 70 |
| 4. Wykładnia | 71 |
| 4.1. Normy konstytucji | 71 |
| 4.2. Koncepcje i metody wykładni | 73 |
| 5. Kontrola konstytucyjności prawa | 75 |
| 5.1. Pojęcie | 75 |
| 5.2. Rodzaje kontroli | 77 |
| 5.3. Czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji | 79 |
| | |
| Rozdział 3 | |
| Konstytucyjne zasady prawa | 81 |
| 1. Pojęcie zasad | 81 |
| 2. Struktura zasad | 85 |
| 3. Kolizja zasad | 87 |
| 4. Wartości konstytucyjne | 89 |
| | |
| Rozdział 4 | |
| Wybrane konstytucyjne zasady prawa | 93 |
| 1. Republikańska forma państwa | 93 |
| 2. Dobro wspólne | 94 |
| 3. Pomocniczość | 96 |
| 4. Demokratyczne państwo prawne | 97 |
| 5. Suwerenność narodu | 100 |
| 5.1. Zasada suwerenności narodu w klasycznym prawie konstytucyjnym | 101 |
| 5.2. Czy i komu podlega suweren? | 103 |
| 5.3. Zasada suwerenności narodu w Konstytucji RP | 105 |
| 5.4. Suwerenność narodu a integracja europejska | 106 |
| 6. Reprezentacja polityczna | 110 |
| 7. Podział i równowaga władzy | 112 |
| 8. Rządy parlamentarne | 115 |
| | |
| Rozdział 5 | |
| Podstawy praw człowieka | 119 |
| 1. Koncepcje praw człowieka | 119 |
| 2. Podstawowe pojęcia | 121 |
| 3. Zasady ogólne praw człowieka w Konstytucji RP | 124 |
| 3.1. Godność człowieka | 125 |
| 3.1.1. Godność jako wartość konstytucyjna | 125 |
| 3.1.2. Godność jako prawo podmiotowe | 126 |
| 3.1.3. Relacje między godnością a prawami człowieka | 127 |
| 3.2. Wolność człowieka | 128 |
| 3.3. Równość wobec prawa | 131 |
| 4. Systematyka praw człowieka w Konstytucji RP | 134 |
| 4.1. Wolności i prawa osobiste | 134 |
| 4.2. Wolności i prawa polityczne | 135 |
| 4.3. Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne | 136 |
| 5. Ograniczenia w korzystaniu z praw człowieka i obywatela | 137 |
| 5.1. Zasada proporcjonalności | 138 |
| 5.2. Zakaz nadmiernej ingerencji | 140 |
| 5.3. Ograniczenia praw człowieka w stanach nadzwyczajnych | 141 |
| 6. Środki ochrony praw człowieka | 141 |
| 6.1. Odpowiedzialność odszkodowawcza organu władzy publicznej | 142 |
| 6.2. Prawo do sądu | 144 |
| 6.3. Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | 145 |
| 7. Obowiązki jednostki | 146 |
| | |
| Rozdział 6 | |
| Źródła prawa | 149 |
| 1. Znaczenie źródeł prawa | 149 |
| 2. Źródła prawa w znaczeniu formalnym | 150 |
| 3. Zmiany w zakresie źródeł prawa wprowadzone przez Konstytucję RP | 152 |
| 4. Wieloskładnikowość systemu źródeł prawa | 155 |
| 5. Akty prawne powszechnie obowiązujące | 156 |
| 5.1. Konstytucja i ustawa konstytucyjna | 157 |
| 5.2. Ustawa i rozporządzenie wykonawcze | 158 |
| 5.2.1. Ustawa | 159 |
| 5.2.2. Rozporządzenie wykonawcze | 162 |
| 6. Prawo miejscowe | 164 |
| 7. Akty prawne wewnętrznie obowiązujące | 165 |
| 7.1. Pojęcie | 165 |
| 7.2. Zarządzenia | 165 |
| 7.3. Uchwały | 167 |
| | |
| Część III | |
| Część Szczegółowa Prawa Konstytucyjnego | |
| Rozdział 1 | |
| Prawo wyborcze | 171 |
| 1. Pojęcie prawa wyborczego | 171 |
| 1.1. Uwagi ogólne | 171 |
| 1.2. Kodeks wyborczy i jego zmiany | 172 |
| 2. Zasady prawa wyborczego | 173 |
| 2.1. Zasada powszechności prawa wyborczego | 175 |
| 2.2. Zasada bezpośredniości prawa wyborczego | 178 |
| 2.2.1. Głosowanie przez pełnomocnika | 180 |
| 2.2.2. Głosowanie korespondencyjne | 181 |
| 2.3. Zasada równości prawa wyborczego | 183 |
| 2.4. Zasada proporcjonalności wyborów | 185 |
| 2.5. Zasada wyborów większościowych | 187 |
| 2.6. Zasada tajności głosowania | 188 |
| 3. Organizacja i przebieg wyborów | 189 |
| 3.1. Zarządzanie wyborów | 189 |
| 3.2. Tworzenie okręgów wyborczych i obwodów głosowania | 190 |
| 3.3. Organy wyborcze | 192 |
| 3.3.1. Organy stałe | 193 |
| 3.3.2. Organy doraźne | 196 |
| 3.4. Zgłaszanie kandydatów | 197 |
| 3.5. Prowadzenie kampanii wyborczej | 200 |
| 3.6. Zasady głosowania | 202 |
| 3.7. Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów | 203 |
| 3.8. Stwierdzanie ważności wyborów | 204 |
| 3.9. Uzupełnianie składu Sejmu i Senatu | 206 |
| | |
| Rozdział 2 | |
| Referenda i obywatelska inicjatywa ustawodawcza | 209 |
| 1. Rodzaje referendum | 209 |
| 1.1. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa | 210 |
| 1.2. Referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej | 213 |
| 1.3. Referendum w sprawie zatwierdzenia zmian Konstytucji RP | 214 |
| 2. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza | 216 |
| | |
| Rozdział 3 | |
| Parlament | 219 |
| 1. Struktura parlamentu | 219 |
| 1.1. Dwuizbowość | 219 |
| 1.2. Zgromadzenie Narodowe | 220 |
| 2. Organy Sejmu i Senatu | 221 |
| 2.1. Marszałek | 221 |
| 2.2. Prezydium Sejmu | 224 |
| 2.3. Konwent Seniorów | 225 |
| 2.4. Komisje | 225 |
| 2.5. Sekretarze | 227 |
| 3. Zasady funkcjonowania parlamentu | 228 |
| 3.1. Zasada autonomii parlamentu | 228 |
| 3.2. Kadencja parlamentu | 230 |
| 3.3. Zasada ciągłości prac parlamentu | 233 |
| 3.4. Zasada dyskontynuacji prac parlamentu | 234 |
| 3.5. Uchwalanie ustaw większością głosów | 235 |
| 4. Status prawny posłów i senatorów | 236 |
| 4.1. Mandat przedstawicielski | 236 |
| 4.2. Konstytucyjna regulacja mandatu posła | 237 |
| 4.3. Prawa i obowiązki posłów i senatorów | 240 |
| 4.4. Immunitety parlamentarne | 243 |
| 4.4.1. Immunitet materialny | 244 |
| 4.4.2. Immunitet formalny | 245 |
| 4.4.3. Nietykalność osobista | 248 |
| 4.5. Tworzenie klubów i kół | 249 |
| 5. Funkcje parlamentu | 250 |
| 5.1. Pojęcie funkcji parlamentu | 250 |
| 5.2. Funkcje Sejmu i Senatu po wejściu Polski do Unii Europejskiej | 251 |
| 5.3. Funkcja ustawodawcza Sejmu | 254 |
| 5.3.1. Procedury ustawodawcze | 254 |
| 5.3.2. Etapy procedury ustawodawczej | 254 |
| 5.3.3. Prawo inicjatywy ustawodawczej | 255 |
| 5.3.4. Praca nad projektem ustawy | 258 |
| 5.3.5. Udział Senatu w procesie ustawodawczym | 264 |
| 5.3.6. Podpisanie ustawy przez Prezydenta RP | 266 |
| 5.3.7. Ogłoszenie ustawy | 268 |
| 5.3.8. Szczególne procedury ustawodawcze | 269 |
| 5.4. Funkcja kontrolna Sejmu | 272 |
| 5.4.1. Środki kontroli przysługujące posłom | 272 |
| 5.4.2. Środki kontroli przysługujące komisjom | 274 |
| 5.4.3. Sejmowa komisja śledcza | 275 |
| 5.4.4. Środki kontroli przysługujące Sejmowi | 279 |
| 5.4.5. Kontrola wykonania ustawy budżetowej | 281 |
| 5.5. Funkcja kreacyjna parlamentu | 281 |
| | |
| Rozdział 4 | |
| Prezydent RP | 287 |
| 1. Kształtowanie się prezydentury | 287 |
| 2. Zasady wyboru Prezydenta RP | 289 |
| 3. Pozycja Prezydenta RP | 293 |
| 4. Kompetencje Prezydenta RP | 298 |
| 5. Akty prawne Prezydenta RP | 300 |
| 6. Kontrasygnata i prerogatywy | 301 |
| 6.1. Kontrasygnata | 301 |
| 6.2. Kontrasygnata w Konstytucji RP | 302 |
| 6.3. Prerogatywy | 304 |
| 7. Odpowiedzialność Prezydenta RP | 308 |
| | |
| Rozdział 5 | |
| Rada Ministrów i administracja rządowa | 309 |
| 1. Pozycja Rady Ministrów | 309 |
| 2. Powoływanie Rady Ministrów | 310 |
| 3. Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków | 314 |
| 4. Skład Rady Ministrów | 316 |
| 4.1. Podstawy konstytucyjne | 316 |
| 4.2. Prezes Rady Ministrów | 317 |
| 4.3. Ministrowie | 318 |
| 4.4. Inni członkowie Rady Ministrów | 320 |
| 5. Zadania i kompetencje Rady Ministrów | 321 |
| 6. Administracja rządowa | 322 |
| 6.1. Kształt administracji rządowej | 322 |
| 6.2. Ustrój prokuratury | 323 |
| | |
| Rozdział 6 | |
| Samorząd terytorialny | 327 |
| 1. Podstawy konstytucyjne | 327 |
| 2. Konstrukcja prawna jednostek samorządu terytorialnego | 328 |
| 2.1. Gmina | 328 |
| 2.2. Powiat | 330 |
| 2.3. Województwo | 330 |
| 3. Zadania jednostek samorządu terytorialnego | 330 |
| 4. Nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego | 332 |
| | |
| Rozdział 7 | |
| Władza sądownicza | 335 |
| 1. Pojęcie władzy sądowniczej | 335 |
| 2. Pojęcie wymiaru sprawiedliwości | 336 |
| 3. Zasady ustroju i działania wymiaru sprawiedliwości | 337 |
| 3.1. Jednolitość sądów | 337 |
| 3.2. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów | 338 |
| 3.2.1. Niezależność sądów | 338 |
| 3.2.2. Niezawisłość sędziów | 339 |
| 3.3. Powoływanie sędziów | 343 |
| 3.4. Nadzór judykacyjny Sądu Najwyższego | 344 |
| 3.5. Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości | 345 |
| 3.6. Dwuinstancyjność postępowania sądowego | 346 |
| 4. Sądowa kontrola działalności administracji publicznej | 346 |
| 5. Prawo do obrony | 347 |
| 6. Ustrój sądów | 347 |
| 6.1. Sąd Najwyższy | 347 |
| 6.2. Sądy powszechne | 348 |
| 6.3. Sądy szczególne | 349 |
| 7. Krajowa Rada Sądownictwa | 351 |
| 7.1. Pozycja | 351 |
| 7.2. Skład | 352 |
| 7.3. Kompetencje | 354 |
| | |
| Rozdział 8 | |
| Trybunał Konstytucyjny | 357 |
| 1. Pozycja Trybunału Konstytucyjnego | 357 |
| 1.1. Skład Trybunału Konstytucyjnego | 359 |
| 1.2. Organizacja wewnętrzna | 363 |
| 2. Formy kontroli | 364 |
| 3. Przedmiot kontroli | 369 |
| 3.1. Akty prawne powszechnie obowiązujące | 369 |
| 3.2. Akty prawne wewnętrznie obowiązujące | 373 |
| 4. Kompetencje | 375 |
| 4.1. Kontrola na wniosek | 375 |
| 4.2. Pytanie prawne | 375 |
| 4.3. Skarga konstytucyjna | 377 |
| 4.3.1. Przesłanki materialne | 377 |
| 4.3.2. Przesłanki formalne | 378 |
| 4.3.3. Badanie skargi i orzekanie na podstawie skargi | 380 |
| 4.4. Inne kompetencje TK | 381 |
| 4.4.1. Cele lub działalność partii politycznych | 381 |
| 4.4.2. Spory kompetencyjne | 382 |
| 4.4.3. Przeszkoda w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP | 384 |
| 5. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego | 384 |
| 5.1. Podział orzeczeń | 384 |
| 5.2. Wyroki | 386 |
| 5.3. Postanowienia | 389 |
| 5.4. Skutki orzeczeń | 390 |
| | |
| Rozdział 9 | |
| Trybunał Stanu | 393 |
| 1. Odpowiedzialność konstytucyjna | 393 |
| 2. Delikt konstytucyjny | 394 |
| 3. Zakres odpowiedzialności konstytucyjnej | 398 |
| 4. Procedura ponoszenia odpowiedzialności konstytucyjnej | 400 |
| 4.1. Skład i pozycja Trybunału Stanu | 401 |
| 4.2. Postępowanie przed Trybunałem Stanu | 403 |
| | |
| Rozdział 10 | |
| Organy kontroli państwowej i ochrony prawa | 407 |
| 1. Najwyższa Izba Kontroli | 407 |
| 2. Rzecznik Praw Obywatelskich | 411 |
| 2.1. Utworzenie urzędu i jego pozycja | 411 |
| 2.2. Powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich | 412 |
| 2.3. Formy działania Rzecznika Praw Obywatelskich | 414 |
| 3. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji | 416 |
| 3.1. Utworzenie KRRiT | 416 |
| 3.2. Skład KRRiT | 418 |
| 3.3. Zadania KRRiT | 418 |
| | |
| Rozdział 11 | |
| Finanse publiczne | 421 |
| 1. Podstawy finansów publicznych | 421 |
| 2. Ustawa budżetowa | 422 |
| 3. Narodowy Bank Polski | 423 |
| | |
| Rozdział 12 | |
| Stany nadzwyczajne | 427 |
| 1. Podstawy konstytucyjne | 427 |
| 2. Zasady wprowadzania stanów nadzwyczajnych | 428 |
| 3. Rodzaje stanów nadzwyczajnych | 430 |
| 3.1. Stan wojenny | 430 |
| 3.2. Stan wyjątkowy | 431 |
| 3.3. Stan klęski żywiołowej | 432 |
| 4. Prawa człowieka w stanach nadzwyczajnych | 434 |
| | |
| Wykaz wykorzystanej literatury | 435 |