Wykaz skrótów | str. 13
Wprowadzenie | str. 17

Rozdział I
Aksjologiczne podstawy ładu publicznego (administracyjnego) | str. 21

1. Uwagi wstępne | str. 21

2. Poszukiwanie ładu prawnego w sferze prawa administracyjnego i jego aksjologicznych fundamentów | str. 22

3. Godność człowieka i dobro wspólne jako podstawy ładu aksjologicznego w sferze prawa administracyjnego | str. 29

4. Wybrane zagadnienia realizacji aksjologicznych problemów prawa administracyjnego. Sygnalizacja kwestii podstawowych | str. 33
   Bibliografia | str. 37

Rozdział II
Administracja i prawo administracyjne – zagadnienia kluczowe | str. 39

1. Pojęcie administracji w ujęciu historycznym i współczesnym | str. 39

2. Cechy administracji | str. 44

3. Postacie i funkcje administracji | str. 45

4. Sfery (płaszczyzny) działania administracji | str. 47

5. Definicje prawa administracyjnego | str. 48

6. Cechy prawa administracyjnego | str. 51

7. Podziały prawa administracyjnego | str. 52

8. Stosunek administracyjnoprawny | str. 54
   8.1. Pojęcie, własności i komponenty stosunku administracyjnoprawnego | str. 54
   8.2. Zaistnienie i zakończenie stosunków administracyjnoprawnych oraz typy tych stosunków | str. 59
   Bibliografia | str. 62

Rozdział III
Źródła prawa administracyjnego | str. 65

1. Pojęcie i cechy źródeł prawa administracyjnego | str. 65

2. Klasyfikacja źródeł prawa | str. 68

3. Źródła powszechnie obowiązującego prawa | str. 71
   3.1. Konstytucja RP | str. 71
   3.2. Ustawy | str. 73
   3.3. Umowy międzynarodowe | str. 74
   3.4. Rozporządzenia z mocą ustawy | str. 79
   3.5. Rozporządzenia (wykonawcze do ustaw) | str. 80
   3.6. Prawo Unii Europejskiej w systemie źródeł prawa administracyjnego | str. 81
   3.6.1. Źródła prawa pierwotnego Unii Europejskiej | str. 87
   3.6.2. Źródła prawa wtórnego (pochodnego) Unii Europejskiej | str. 88

4. Źródła prawa wewnętrznego | str. 93
   4.1. Uchwały | str. 94
   4.2. Zarządzenia | str. 95

5. Normy techniczne, normy planowe, zwyczaj, orzecznictwo sądowe, orzecznictwo administracyjne oraz poglądy doktryny i ich rola w systemie źródeł prawa administracyjnego | str. 96

6. Promulgacja (ogłaszanie) źródeł prawa | str. 97
   Bibliografia | str. 102

Rozdział IV
Publiczne prawa podmiotowe | str. 105

1. Publiczne prawa podmiotowe | str. 105
   1.1. Uwagi ogólne | str. 105
   1.2. Podmioty publicznych praw podmiotowych | str. 109
   1.3. Treść publicznych praw podmiotowych | str. 110

2. Pojęcie interesu publicznego (społecznego) | str. 111

3. Władztwo administracyjne | str. 112

4. Uznanie administracyjne | str. 114

5. Pozostałe postacie luzu decyzyjnego | str. 117
   5.1. Koncepcje luzu decyzyjnego stosowania prawa | str. 117
   Bibliografia | str. 121

Rozdział V
Zasady w systemie prawa administracyjnego | str. 125

1. Pojęcie zasad prawa administracyjnego | str. 125

2. Typologia zasad prawa administracyjnego | str. 126

3. Zasady ogólne ustrojowego prawa administracyjnego | str. 127
   3.1. Zasada pomocniczości | str. 128
   3.2. Zasada jednolitości (unitarności) państwa | str. 130
   3.3. Zasada kompetencyjności | str. 131
   3.4. Zasada zespolenia administracyjnego | str. 134
   3.5. Zasada sprawności (efektywności) działań administracji | str. 136
   3.6. Zasada kierownictwa | str. 137
   3.7. Zasada planowania | str. 139
   3.8. Zasada kontroli i nadzoru | str. 140
   3.9. Zasady wariantowe resortowości – terytorialności | str. 142
   3.10. Zasady wariantowe kolegialności – jednoosobowości (monokratyczności) | str. 145
   3.11. Zasady wariantowe centralizacji – decentralizacji | str. 146
   3.12. Zasady wariantowe koncentracji – dekoncentracji | str. 149

4. Zasady ogólne materialnego prawa administracyjnego | str. 151
   4.1. Zasada demokratycznego państwa prawnego | str. 152
   4.2. Wybrane zasady wywodzone przez doktrynę i judykaturę z zasady demokratycznego państwa prawnego | str. 154
   4.3. Zasady wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego określone w Konstytucji RP jako zasady samoistne | str. 155
   4.4. Zasady wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego wywodzone z pozakonstytucyjnych źródeł prawa | str. 156

5. Zasady ogólne postępowania administracyjnego | str. 157
   Bibliografia | str. 159

Rozdział VI
Prawne formy i metody działania administracji | str. 165

1. Pojęcie i podział prawnych form działania administracji | str. 165

2. Generalne akty zewnętrzne i wewnętrzne administracji publicznej | str. 173

3. Akt administracyjny | str. 177
   3.1. Deklaratoryjne i konstytutywne akty administracyjne | str. 180
   3.2. Formalne i nieformalne akty administracyjne | str. 181
   3.3. Wewnętrzne i zewnętrzne akty administracyjne | str. 181
   3.4. Jednostronne i dwustronne akty administracyjne | str. 182
   3.5. Negatywne i pozytywne akty administracyjne | str. 182
   3.6. Nakazujące, kształtujące i ustalające akty administracyjne | str. 183
   3.7. Osobiste, rzeczowe i osobisto-rzeczowe akty administracyjne | str. 183
   3.8. Charakterystyka aktów administracyjnych | str. 184

4. Ugoda administracyjna | str. 187

5. Porozumienia administracyjne | str. 193

6. Umowy administracyjne i cywilnoprawne | str. 195

7. Promesy | str. 199

8. Partnerstwo publiczno-prywatne | str. 201

9. Działania faktyczne administracji | str. 202
   9.1. Czynności materialno-techniczne | str. 204
   9.2. Działalność społeczno-organizatorska | str. 205
   Bibliografia | str. 205

Rozdział VII
Organ administracji publicznej i inne podmioty administrujące | str. 209

1. Podmioty administrujące a aparat administracyjny | str. 209

2. Organy administracji publicznej – pojęcie, cechy i rodzaje | str. 211

3. Właściwość a kompetencja | str. 213

4. Pojęcie urzędu administracji publicznej | str. 216

5. Zakład publiczny (administracyjny) | str. 219

6. Osoby prawne typu korporacyjnego i zakładowego | str. 220

7. Formy relacji pomiędzy podmiotami administrującymi | str. 222
   7.1. Kierownictwo | str. 222
   7.2. Kontrola | str. 222
   7.3. Nadzór | str. 225
   7.4. Współdziałanie | str. 227
   7.5. Koordynacja | str. 228
   Bibliografia | str. 229

Rozdział VIII
Naczelne i inne centralne organy administracji państwowej (rządowej) | str. 231

1. Uwagi ogólne | str. 231

2. Prezydent RP | str. 233

3. Rada Ministrów | str. 235
   3.1. Pozycja ustrojowa, struktura i powoływanie Rady Ministrów | str. 235
   3.2. Tryb pracy Rady Ministrów | str. 237
   3.3. Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów oraz Prezesa Rady Ministrów | str. 238
   3.4. Pełnomocnicy rządu oraz reprezentowanie Rady Ministrów | str. 239
   3.5. Zadania i kompetencje Rady Ministrów | str. 240
   3.6. Prezes Rady Ministrów, ministrowie i inni członkowie Rady Ministrów | str. 241
   3.6.1. Prezes Rady Ministrów i Kancelaria Prezesa Rady Ministrów | str. 242
   3.6.2. Wiceprezes Rady Ministrów | str. 246
   3.6.3. Ministrowie i przewodniczący określonych w ustawach komitetów | str. 247

4. Organy centralne (urzędy centralne) | str. 253
   4.1. Ogólna charakterystyka organów centralnych (urzędów centralnych) | str. 253
   4.2. Przykładowe organy centralne (urzędy centralne) nadzorowane przez Prezesa Rady Ministrów | str. 255
   4.3. Organy centralne w wybranych działach administracji rządowej | str. 257
   4.4. Wybrane agencje w układzie administracji centralnej | str. 259
   Bibliografia | str. 263

Rozdział IX
Terenowe organy administracji rządowej | str. 265

1. Wojewoda i inne organy | str. 265
   1.1. Funkcje i zadania wojewody | str. 266
   1.2. Struktura urzędu wojewódzkiego | str. 269

2. Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów | str. 270
   2.1. Kontrola realizowana przez wojewodę | str. 273

3. Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę | str. 274

4. Administracja zespolona | str. 275
   4.1. Wojewódzki inspektor nadzoru geodezyjnego i kartograficznego | str. 275
   4.2. Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej | str. 277
   4.2.1. Organizacja Inspekcji Handlowej | str. 279
   4.3. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej | str. 280
   4.3.1. Organizacja Państwowej Straży Pożarnej | str. 281
   4.4. Wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa | str. 285
   4.4.1. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa | str. 286
   4.4.2. Wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa | str. 287
   4.5. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny | str. 288
   4.5.1. Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna | str. 288
   4.6. Wojewódzki inspektor transportu drogowego | str. 291
   4.6.1. Inspekcja Transportu Drogowego | str. 292
   4.7. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska | str. 296
   4.7.1. Organy Inspekcji Ochrony Środowiska | str. 296
   4.7.2. Wykonywanie zadań kontrolnych przez Inspekcję Ochrony Środowiska | str. 297
   4.8. Komendant wojewódzki Policji | str. 298
   4.8.1. Organizacja Policji | str. 299
   4.9. Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego | str. 302
   4.9.1. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego | str. 302
   4.10. Wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych | str. 308
   4.10.1. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych | str. 308
   4.11. Kurator oświaty | str. 311
   4.12. Wojewódzki konserwator zabytków | str. 313
   4.12.1. Nadzór konserwatorski | str. 314
   4.12.2. Organizacja organów ochrony zabytków | str. 315
   4.13. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, państwowy powiatowy inspektor sanitarny i państwowy graniczny inspektor sanitarny | str. 316
   4.13.1. Organizacja Państwowej Inspekcji Sanitarnej | str. 317
   4.13.2. Uprawnienia Państwowej Inspekcji Sanitarnej | str. 318

5. Administracja niezespolona | str. 319
   5.1. Terenowe organy administracji wojskowej | str. 319
   5.2. Dyrektor izby administracji skarbowej, naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego | str. 322
   5.3. Organy administracji geologicznej i organy nadzoru górniczego | str. 327
   5.3.1. Administracja geologiczna | str. 327
   5.3.2. Organy nadzoru górniczego | str. 329
   5.4. Dyrektor okręgowego urzędu miar | str. 331
   5.4.1. Nadzór nad wykonywaniem przepisów ustawy o miarach | str. 332
   5.5. Dyrektor okręgowego urzędu probierczego | str. 333
   5.6. Terenowe organy administracji rządowej w sprawach gospodarowania wodami | str. 334
   5.7. Dyrektor urzędu morskiego | str. 335
   5.8. Dyrektor urzędu statystycznego | str. 335
   5.9. Dyrektor urzędu żeglugi śródlądowej | str. 336
   5.10. Graniczny i powiatowy lekarz weterynarii | str. 338
   5.11. Komendant oddziału Straży Granicznej, komendant placówki dywizjonu Straży Granicznej | str. 340
   5.12. Regionalny dyrektor ochrony środowiska | str. 341
   Bibliografia | str. 342

Rozdział X
Samorząd terytorialny | str. 343

1. Wprowadzenie | str. 343

2. Samorząd gminny | str. 344
   2.1. Zakres działania i zadania gminy | str. 346
   2.2. Władze gminy | str. 347
   2.2.1. Rada gminy | str. 348
   2.2.2. Komisje rady gminy | str. 352
   2.2.3. Kluby radnych | str. 353
   2.2.4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) | str. 353
   2.2.5. Jednostki pomocnicze gminy | str. 359
   2.3. Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę | str. 360
   2.4. Mienie i finanse komunalne | str. 364
   2.5. Związki i porozumienia międzygminne | str. 366

6. Stowarzyszenia gmin | str. 368
   2.7. Związek metropolitalny | str. 369
   2.8. Nadzór nad działalnością gminną | str. 371
   2.9. Ustrój miasta stołecznego Warszawy | str. 374

7. Samorząd powiatowy | str. 375
   3.1. Zakres działania i zadania powiatu | str. 375
   3.2. Władze powiatu | str. 377
   3.2.1. Rada powiatu | str. 378
   3.2.2. Zarząd powiatu | str. 380
   3.2.3. Prawa i obowiązki radnych powiatu – wybrane zagadnienia | str. 381
   3.2.4. Starosta powiatu i skarbnik powiatu | str. 383
   3.3. Akty prawa miejscowego stanowione przez powiat | str. 385
   3.4. Mienie i finanse powiatu | str. 386
   3.5. Związki powiatów i związki powiatowo-gminne oraz stowarzyszenia i porozumienia powiatów | str. 389
   3.6. Nadzór nad działalnością powiatu | str. 391
   3.7. Miasta na prawach powiatu | str. 395

8. Samorząd województwa | str. 395
   4.1. Zakres działania i zadania samorządu województwa | str. 395
   4.2. Władze samorządu województwa | str. 399
   4.2.1. Sejmik województwa | str. 400
   4.2.2. Zarząd województwa | str. 402
   4.2.3. Marszałek województwa i skarbnik województwa | str. 403
   4.3. Mienie i finanse samorządu województwa | str. 404
   4.4. Współpraca zagraniczna samorządu województwa | str. 406
   4.5. Nadzór nad działalnością samorządu województwa | str. 406
   4.6. Akty prawa miejscowego stanowionego przez samorząd województwa oraz przez wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej | str. 409
   Bibliografia | str. 412

Rozdział XI
Pozasądowa kontrola administracji publicznej | str. 415

1. Pojęcie, cechy, funkcje i rodzaje kontroli | str. 415

2. Kontrola zewnętrzna działania administracji publicznej | str. 420
   2.1. Najwyższa Izba Kontroli | str. 420
   2.2. Rzecznik Praw Obywatelskich | str. 426
   2.3. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych | str. 431
   2.4. Państwowa Inspekcja Pracy | str. 436
   2.5. Kontrola społeczna | str. 441

3. Kontrola wewnętrzna działania administracji publicznej | str. 450
   3.1. Kontrola instancyjna | str. 450
   3.2. Kontrola resortowa | str. 451
   3.3. Kontrola zarządcza | str. 452
   Bibliografia | str. 454
   Skorowidz | str. 457
   O Autorach | str. 469