Ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich

W procesie inwestycyjno-budowlanym dochodzi do koncentracji interesów różnych podmiotów. Ochrona uzasadnionych interesów osób trzecich została wyniesiona przez ustawodawcę do rangi zasady ogólnej, którą należy rozpatrywać zarówno w kontekście przepisów ustawy regulującej proces budowlany, jak i przepisów kodeksu cywilnego dotyczących granic wykonywania prawa własności, a także postanowień Konstytucji RP.

Patrząc na aspekt historyczny owej zasady, należy mieć na względzie, że wstanie prawnym obowiązującym przed dniem 11 lipca 2003 r. konieczność ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich dotyczyła całego procesu budowlanego – od fazy kształtowania zamierzeń inwestora, przez fazę budowy, użytkowania i rozbiórki obiektu budowlanego. Ustawodawca nie definiował tego pojęcia, ale w sposób precyzyjny określał jego zakres przedmiotowy (A. Kosicki, Pojęcie „poszanowania uzasadnionych interesów osób trzecich” wprawie budowlanym, Nieruchomości 2007, nr 8, s. 23).

Po dokonaniu nowelizacji przepisów ustawy normującej proces budowlany, zasadę ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich ograniczono jedynie do etapu powstawania obiektu budowlanego. Takie rozwiązanie poddane zostało krytyce środowisk prawniczych, które słusznie wskazywały, że również na etapie przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego oraz jego utrzymania mogą występować dla tych osób potencjalne zagrożenia. Zastąpiono także wyraz „ochrona” wyrazem „poszanowanie” oraz zrezygnowano z uszczegółowienia pojęcia uzasadnionego interesu osób trzecich.

Zasadę ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich należy rozpatrywać w kontekście zasady wolności zabudowy. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 kwietnia 2011 r. (Kp7/09, OTK-A 2011, nr 3, poz. 26) wskazał, że „właścicielom sąsiednich nieruchomości powinno być zagwarantowane prawo do informacji o planowanych w ich otoczeniu inwestycjach”. Przeprowadzenie rzetelnego postępowania, w którym organ administracji może zapoznać się ze stanowiskiem wszystkich zainteresowanych podmiotów, jest gwarancją zapewnienia ładu urbanistycznego i poszanowania prawa własności właścicieli sąsiednich nieruchomości.

Więcej sprawdź w publikacji