Zasady odpowiedzialności karnej

Odpowiedzialność karna to odpowiedzialność sprawcy czynu społecznie niebezpiecznego, zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Określa ona zasady, które muszą wystąpić, aby w ogóle ktokolwiek mógł odpowiadać karnie. Podstawą odpowiedzialności nie mogą być myśli, poglądy człowieka, jego właściwości fizyczne i psychiczne oraz stan niebezpieczeństwa.

Odpowiedzialność karną ponoszą według prawa polskiego tylko osoby fizyczne, poczytalne, które popełniły czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. Za przestępstwo (zbrodnie lub występek) odpowiada się przed sądem, natomiast za wykroczenie przed kolegium do spraw wykroczeń.

Podstawa prawna

Sprawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej w przypadku, jeżeli czyn przez niego popełniony jest spenalizowany, czyli uznany za czyn zabroniony lub wykroczenie. W przypadku, gdy nie zostały wypełnione znamiona danego czynu zabronionego albo jeśli domniemany czyn nie jest zabroniony przez ustawę, wówczas sprawca nie podlega odpowiedzialności karnej.

Nie jest przestępstwem czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Sprawca czynu zabronionego nie popełnia przestępstwa, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Obowiązujące w Polsce zasady odpowiedzialności karnej zostały uregulowane „Kodeksie Karnym”.