Glosa - Prawo Gospodarcze w Orzeczeniach i Komentarzach - Nr 1/2012 (150)

PRAWO HANDLOWE

Konrad Osajda

• Zgromadzenie wspólników (akcjonariuszy) i jego uchwały w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego - przegląd orzecznictwa

str. 5

Ewa Galewska

• Ustalanie cen za połączenia międzysieciowe związane z przenoszeniem numerów - glosa aprobująca do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 13.07.2006 r. w sprawie C-438/04 Mobistar SA v. Institut belge des services postaux et des télécommunications (IBPT)

str. 19

Mateusz Królikowski

• Brak legitymacji formalnej a uprawnienie do indosowania weksla - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 21.09.2006 r. (I CSK 130/06)

str. 25

Marta Borkowska

• Zarzuty wspólne wszystkim współwystawcom weksla - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 28.01.2010 r. (I CSK 249/09)

str. 33

Mariusz Krzysztofek

• Odpowiedzialność banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej przez byłego pracownika banku - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 19.02.2010 r. (IV CSK 428/09)

str. 37

Małgorzata Dumkiewicz, Adrian Niewęgłowski

• Granice podobieństwa umów w świetle art. 15 k.s.h. - glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 22.10.2010 r. (III CZP 69/10)

str. 43

Dominika Opalska

• Forma umowy deweloperskiej oraz odpowiedzialność dewelopera - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 9.12.2010 r. (III CZP 104/10)

str. 49

Piotr Bielski

• Termin przedawnienia roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej - glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 16.09.2010 r. (III CZP 44/10)

str. 58

WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA

Michał Mazurek, Ryszard Skubisz

• Znaczenie elementów słownych przy ocenie kolizji słowno-graficznych znaków towarowych - glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.11.2010 r. (II GSK 1010/09)

str. 69

OCHRONA KONKURENCJI

Małgorzata Sieradzka

• Wykładnia pojęcia rażąco niskiej ceny w świetle orzecznictwa z zakresu zamówień publicznych - przegląd orzecznictwa

str. 82

PODATKI

Konrad Aromiński

• Faktury wystawione przez podmiot niezarejestrowany - glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.05.2011 r. (I FSK 1739/09)

str. 90

Krzysztof Radzikowski

• Opodatkowanie elektrowni wiatrowej podatkiem od nieruchomości jako budowli związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej - glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5.01.2010 r. (II FSK 1101/08)

str. 101

Grzegorz Borkowski

• Pakiety świadczeń medycznych przychodem podatnika - glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.10.2011 r. (II FPS 7/10) - orzeczenie kwartału

str. 115

VARIA

Piotr Brzozowski

• Skarga na czynność pozostawienia podania bez rozpoznania - glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2.03.2011 r. (II FSK 2624/10)

str. 124

Table of Contents & Abstracts
str. 133

Konrad Osajda
Zgromadzenie wspólników (akcjonariuszy) i jego uchwały w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego
W latach 2010-2011 w orzecznictwie Sądu Najwyższego (dalej jako SN), z zakresu prawa spółek handlowych, dominowały problemy związane z kwestionowaniem uchwał organów spółek oraz odpowiedzialnością członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. (art. 299 kodeksu spółek handlowych). Można jednak zaobserwować dającą się wyodrębnić grupę judykatów, przy rozstrzyganiu których należało poddać analizie przepisy dotyczące zwoływania i przeprowadzania walnych zgromadzeń wspólników (akcjonariuszy), podejmowanych przez nie szczególnych uchwał oraz rozstrzygnąć wątpliwości na ich tle. Nie tylko liczba orzeczeń, w których te kwestie poruszono, lecz także istotna praktyczna doniosłość tej problematyki (zwłaszcza na początku roku kalendarzowego) uzasadniają poświęcenie jej tego opracowania. W przedstawianym przeglądzie orzecznictwa uwzględniono 6 orzeczeń dotyczących następujących kwestii: zwoływania i przebiegu zgromadzenia wspólników, zawieszenia prawa do wykonywania głosu z akcji, uchwały o istotnej zmianie przedmiotu działalności spółki oraz uchwały dostosowującej treść umowy spółki do zmienionych przepisów prawa.

Początek strony

Ewa Galewska
Ustalanie cen za połączenia międzysieciowe związane z przenoszeniem numerów
Przedmiotem glosy jest ustalenie, co wchodzi w zakres cen za połączenia międzysieciowe, o których mowa w art. 30 ust. 2 dyrektywy 2002/22/WE. Należy się też odnieść do problemu zastosowania krajowego środka normatywnego, upoważniającego organ regulacyjny do określenia maksymalnej kwoty, którą operator przejmujący powinien uiścić operatorowi przekazującemu numer tytułem kosztów założenia. Istotne jest, czy organy regulacyjne mogą tę kwotę ustalić z góry wobec wszystkich operatorów na podstawie teoretycznego modelu kosztów.

Początek strony

Mateusz Królikowski
Brak legitymacji formalnej a uprawnienie do indosowania weksla
Autor przedstawia glosę do wyroku Sądu Najwyższego (dalej jako SN) z 21.09.2006 r. W uzasadnieniu do tego orzeczenia SN szeroko wypowiada się na temat kontrowersyjnej kwestii przeniesienia weksla przez osobę, której nie przysługuje legitymacja formalna. Sąd Najwyższy dopuszcza taką możliwość przy wykorzystaniu indosu, który jest podstawowym mechanizmem zbywania wierzytelności wekslowej. Autor poddaje krytycznej analizie stanowisko SN, biorąc pod uwagę zarówno względy o charakterze czysto prawnym, jak i funkcjonalnym. Przedstawione zostało również, jaki wpływ na sytuację dłużnika wekslowego wywiera przyjęcie określonego rozwiązania.

Początek strony

Marta Borkowska
Zarzuty wspólne wszystkim współwystawcom weksla
W komentowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy (dalej jako SN) rozważa pojęcie "zarzuty wspólne" oraz dopuszczalność zastosowania art. 375 § 2 kodeksu cywilnego1 do dłużników wekslowych. Autorka glosy zgadza się ze stanowiskiem SN co do jego istoty, jednak kwestionuje przyjęte przez sąd uzasadnienie, poszukując argumentów natury jurydycznej i systemowej. Prowadzony wywód prowadzi do wniosku o możliwości zastosowania art. 375 § 2 k.c. do współdłużników wekslowych, jeśli w treści dokumentu wekslowego występują oni w takiej samej roli.

Początek strony

Mariusz Krzysztofek
Odpowiedzialność banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej przez byłego pracownika banku
Ryzyko operacyjne w działalności banków obejmuje ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę bankową przez pracownika lub byłego pracownika banku. Zasady odpowiedzialności banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej lub wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem przez byłego pracownika banku wskazał Sąd Najwyższy (dalej jako SN) w wyroku z 19.02.2010 r., odnosząc się do art. 105 ust. 5 prawa bankowego jako podstawy tej odpowiedzialności. Przedmiotem wyroku było ustalenie, czy odpowiedzialność banku za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej ma charakter absolutny, a więc czy art. 105 ust. 5 pr. bank. stanowi samodzielną podstawę odpowiedzialności, czy też dopuszczalne jest ograniczenie jej zakresu przez odwołanie się do przesłanek egzoneracyjnych.

Początek strony

Małgorzata Dumkiewicz
Adrian Niewęgłowski
Granice podobieństwa umów w świetle art. 15 k.s.h.
Glosowana uchwała Sądu Najwyższego (dalej jako SN) z 22.10.2010 r. dotyczy kwestii skomplikowanej i mającej - z praktycznego punktu widzenia - duży ciężar gatunkowy, a mianowicie ustalenia, jakie kontrakty cywilnoprawne mieszczą się w pojęciu "umów podobnych" do pożyczki, kredytu i poręczenia, na które wskazuje przepis art. 15 kodeksu spółek handlowych. Kwestię tę należy jednak postrzegać w pewnym nieco szerszym kontekście, a dokładniej - w ramach problematyki zawierania kluczowych, z punktu widzenia interesów spółki, umów z jej funkcjonariuszami, w tym prokurentami.

Początek strony

Dominika Opalska
Forma umowy deweloperskiej oraz odpowiedzialność dewelopera
Glosowany wyrok dotyczy bardzo istotnej dla praktyki kwestii formy zawarcia umowy deweloperskiej. Wobec braku regulacji normatywnej, umowy deweloperskie zawierane są najczęściej w formie pisemnej, co powoduje wątpliwości odnośnie do zakresu uprawnień przysługujących kupującemu w przypadku niewłaściwego wywiązywania się, czy niewywiązywania się przez dewelopera z umowy. Wskazany poniżej wyrok zasługuje również na uwagę ze względu na dokonaną przez Sąd Najwyższy (dalej jako SN) analizę charakteru prawnego umowy deweloperskiej, a zwłaszcza - relacji umowy deweloperskiej do umowy przedwstępnej.

Początek strony

Piotr Bielski
Termin przedawnienia roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej
Wykładnia art. 118 kodeksu cywilnego wciąż wywołuje poważne wątpliwości w praktyce stosowania prawa. Komentowane orzeczenie Sądu Najwyższego (dalej jako SN) nie przyczynia się jednak do wyjaśnienia tych wątpliwości.

Początek strony

Michał Mazurek
Ryszard Skubisz
Znaczenie elementów słownych przy ocenie kolizji słowno-graficznych znaków towarowych
W prawie znaków towarowych podstawowe znaczenie ma prawidłowe stosowanie podstaw odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy. Szczególnie istotna jest właściwa ocena niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd co do pochodzenia towarów oraz złej wiary w zgłoszeniu znaku towarowego do rejestracji. Tych właśnie kwestii dotyczył glosowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako NSA). Niestety stanowisko tego wyroku jest w znacznej części błędne. W szczególności nie uwzględnia ono prawidłowych zasad oceny kolizji znaków towarowych z elementem słownym. Uzasadnia to krytyczne uwagi autorów niniejszej wypowiedzi.

Początek strony

Małgorzata Sieradzka
Wykładnia pojęcia rażąco niskiej ceny w świetle orzecznictwa z zakresu zamówień publicznych
Kwestie dotyczące zaniżania cen ofert oraz ich kwalifikacji pod kątem stosowania przez wykonawców rażąco niskiej ceny stanowią przedmiot wielu orzeczeń. Z jednej strony, mamy bowiem do czynienia z oszczędnością wydatkowania środków publicznych, a z drugiej strony - pytaniem o zgodność stosowania cen rażąco niskich z zasadą uczciwej konkurencji. Stosowanie cen kwalifikowanych jako rażąco niskie rodzi także wątpliwość co do należytego wykonania zamówienia publicznego. W publikacji ukazano praktyczne problemy, jakie się pojawiają przy ustalaniu stosowania rażąco niskiej ceny. Kwalifikacja oferty wykonawcy pod tym kątem jest dodatkowo utrudniona z uwagi na brak ustawowej definicji tego pojęcia. Wymusza to konieczność każdorazowego definiowania tego pojęcia przez zamawiającego w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego. Brak ustawowej definicji tego pojęcia nie oznacza, że zamawiający ma swobodę w tym zakresie. Ustawa z 29.01.2004 r. - Prawo zamówień publicznych przewiduje bowiem obligatoryjne postępowanie wyjaśniające w sprawie stosowania przez wykonawcę rażąco niskiej ceny w razie podejrzenia przez zamawiającego stosowania takiej ceny.

Początek strony

Konrad Aromiński
Faktury wystawione przez podmiot niezarejestrowany
Przedstawione poniżej rozstrzygnięcie dotyczy problemu wystawiania faktur wystawianych przez podmiot niezarejestrowany. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług przysługuje (także) z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług (dalej jako podatek VAT), podczas gdy takie prawo może być realizowane na podstawie "faktur VAT" wystawionych przez podmiot zarejestrowany jako podatnik podatku VAT. W praktyce stosowania prawa wykładnia art. 19 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym wciąż budzi wiele wątpliwości. Glosowane orzeczenie zasługuje na uwagę, ponieważ dotyczy kwestii spornej w orzecznictwie sądów administracyjnych, która została rozstrzygnięta uchwałą składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako NSA). Komentowany wyrok NSA z 18.05.2011 r. potwierdza, że jedynie zarejestrowani podatnicy, posługujący się prawidłowym Numerem Identyfikacji Podatkowej (dalej jako NIP), są obowiązani oraz jednocześnie uprawnieni do dokumentowania swojej sprzedaży fakturami VAT, które - stosownie do art. 19 ust. 1 i ust. 2 u.p.t.u. - upoważniają ich odbiorców do odliczenia wykazanego w nich podatku naliczonego. Tej kontrowersji dotyczy glosowane orzeczenie NSA.

Początek strony

Krzysztof Radzikowski
Opodatkowanie elektrowni wiatrowej podatkiem od nieruchomości jako budowli związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej
Jest to bodajże pierwsze rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako NSA), diametralnie różniące się od ukształtowanej do tej pory linii orzeczniczej, dotyczącej opodatkowania podatkiem od nieruchomości maszyn i urządzeń technicznych jako budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Do tej pory sądy administracyjne - w ślad za gminnymi organami podatkowymi - uznawały maszyny i urządzenia techniczne (szczególnie w branży energetycznej i telekomunikacyjnej), umiejscowione na masztach, fundamentach, postumentach itd., za tworzące budowle w rozumieniu ustawy podatkowej. Budowlami "stawały się" w ten sposób kotły, piece przemysłowe, elektrofiltry, agregaty prądotwórcze, pompy, wentylatory itd. Biorąc pod uwagę wielokrotnie wyższą wartość tych maszyn i urządzeń od wartości samych elementów konstrukcyjnych, na których je posadowiono, przy kwotowym sposobie liczenia podstawy opodatkowania, podatek stawał się podatkiem nie od nieruchomości, ale bardziej: podatkiem od maszyn i urządzeń technicznych. Podstawy prawne takiego rozciągnięcia zakresu opodatkowania były i są wątpliwe. Glosowany wyrok może się stać przełomem w walce przedsiębiorców z branży energetycznej i telekomunikacyjnej o prawidłowy wymiar podatku od nieruchomości ograniczony do elementów konstrukcyjnych budowli. Maszyny i urządzenia stanowią odrębne od tak rozumianych nieruchomości wyposażenie, które - w ocenie autora - nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Początek strony

Grzegorz Borkowski
Pakiety świadczeń medycznych przychodem podatnika
Uchwała podjęta w składzie całej Izby Finansowej Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej jako NSA) definitywnie kończy spory związane z opodatkowaniem samej możliwości korzystania przez pracowników ze świadczeń medycznych w ramach wykupionego przez pracodawcę pakietu. Wiąże ona wszystkie składy orzekające sądów administracyjnych, co zapewnia jednolitość orzecznictwa w tych sprawach.

Początek strony

Piotr Brzozowski
Skarga na czynność pozostawienia podania bez rozpoznania
Czynność pozostawienia podania bez rozpoznania, podjęta w trybie art. 64 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego, jest wyłącznie pochodną pozostającego w toku lub dopiero inicjowanego postępowania w indywidualnej sprawie administracyjnej, którego celem jest skonkretyzowanie uprawnień lub obowiązków wynikających z ustawy. Nie może ona stać się zatem jednocześnie sui generis odrębną od tej sprawy administracyjnej czynnością, która będzie generować dodatkowe uprawnienia bądź obowiązki wynikające z przepisów prawa. Skarga na tego typu czynność, w trybie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na zasadzie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Założeniem ustawodawcy było bowiem poddanie kontroli sądowej innych, niż decyzje czy postanowienia aktów i czynności z zakresu administracji publicznej, ale wydawanych poza tokiem jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego, nie zaś takich czynności materialno- technicznych, które są podejmowane w toku tego postępowania i ściśle z nim związane. Nie jest więc dopuszczalne, aby w ramach tego samego stosunku administracyjnoprawnego jednostka mogła skorzystać ze skargi na bezczynność organu w niezałatwianiu sprawy w terminie (art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a.), jak i ze skargi na czynność pozostawienia podania bez rozpoznania (art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.). Konstrukcja taka jest wykluczona nie tylko ze względu na konkurencyjność tychże środków zaskarżania, z uwagi na skutek ich jednoczesnego wniesienia, który może prowadzić do odmiennych rozstrzygnięć sądu, ale przede wszystkim ze względu na niemożliwą do zaakceptowania w państwie prawa konkurencyjność zewnętrznych środków zaskarżenia o charakterze sądowoadministracyjnym w stosunku do wewnątrzadministracyjnych środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym, która to konkurencyjność narusza zasadę subsydiarności.

Początek strony