Finanse Komunalne - Nr 4/2016

ARTYKUŁY

Urszula K. Zawadzka-Pąk

• Instrumenty prawne ograniczania defi cytu budżetowego i długu publicznego w Szwajcarii na szczeblu federalnym i wybranych kantonów

str. 5

BUDŻET

Janina Kotlińska

• Dochody ze sprzedaży nieruchomości komunalnych w budżecie gminy

str. 17

PODATKI I OPŁATY LOKALNE

Marcin Będzieszak

• Rozdrobnienie opłat samorządowych a ich wydajność dochodowa w miastach na prawach powiatu

str. 30

MIENIE I ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

Daniel Kolasa, Tomasz Walach

• Zamówienia uzupełniające - praktyczne aspekty stosowania

str. 42

NADZÓR I KONTROLA

Piotr Sołtyk

• Standardy zawodowe w działalności audytu wewnętrznego - wybrane zagadnienia

str. 58

ORZECZNICTWO

Marcin Rulka

• Konsultacje społeczne w sprawie budżetu obywatelskiego. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.05.2015 r. (II GSK 942/14)

str. 67

Table of Contents & Abstracts
str. 77

Urszula K. Zawadzka-Pąk
Instrumenty prawne ograniczania deficytu budżetowego i długu publicznego w Szwajcarii na szczeblu federalnym i wybranych kantonów
Ostatni kryzys finansowy skłonił niemal wszystkie państwa do poszukiwania skutecznych sposobów ograniczania deficytu budżetowego i długu publicznego. Inna sytuacja wystąpiła w Federacji Szwajcarskiej, która w obliczu wzrastającego pod koniec XX w. zadłużenia publicznego wprowadziła na szczeblu centralnym tzw. hamulec zadłużenia, który okazał się niezwykle skutecznym rozwiązaniem. Również niektórym z kantonów udało się wdrożyć mechanizmy, które przyniosły pożądane efekty. Wobec powyższego za cel artykułu obrano wyjaśnienie mechanizmów funkcjonowania prawnych instrumentów ograniczania deficytu budżetowego i długu publicznego w Szwajcarii zarówno na szczeblu centralnym, jak i kantonalnym (na przykładach Fryburga i Genewy) oraz dokonanie ich oceny. Szwajcarskie rozwiązania w tym zakresie - jako bardzo skuteczne, o czym świadczy stopniowe zmniejszanie zadłużenia publicznego nawet w okresie kryzysu - są szczególnie istotne z punktu widzenia aktualnej sytuacji w Polsce i podejmowanych prób przeciwdziałania dalszemu wzrostowi naszego zadłużenia.

Początek strony

Janina Kotlińska
Dochody ze sprzedaży nieruchomości komunalnych w budżecie gminy
Dochody ze sprzedaży majątku komunalnego, w tym nieruchomości komunalnych pojawiały się w budżetach gmin w zasadzie od początku ich funkcjonowania. Nigdy chyba jednak jednocześnie w tak wielu z nich nie były planowane na taką skalę, jak po roku 2009, kiedy to - w myśl przepisów obowiązującej ustawy o finansach publicznych - stały się (obok nadwyżki operacyjnej) wielkością decydującą o możliwościach zadłużania się gmin. W artykule: 1) omówiono zależność, jaka zachodzi między dochodami ze sprzedaży nieruchomości komunalnych a kondycją fi nansową gmin i zaciąganiem przez nie zobowiązań, 2) przedstawiono skalę aktywności gmin na rynku nieruchomości, w tym jej przyczyny i rezultaty, 3) zdiagnozowano realność planowania dochodów ze sprzedaży nieruchomości w gminach i ich przeznaczenie. Wskazane zagadnienia zostały omówione na przykładzie gmin województwa wielkopolskiego zasadniczo w latach 2009-2014. Informacje przedstawiane w artykule są wynikiem przeprowadzonych badań ankietowych oraz dokonanej analizy wybranych danych finansowych.

Początek strony

Marcin Będzieszak
Rozdrobnienie opłat samorządowych a ich wydajność dochodowa w miastach na prawach powiatu
Celem artykułu jest wskazanie, jaka jest wydajność dochodowa opłat oraz w jaki sposób zależy od charakteru usług publicznych. Dokonano w nim charakterystyki zasad powiązania opłat ze świadczeniami zwrotnymi ze strony samorządu, z uwzględnieniem polskich regulacji prawnych. Przeprowadzono analizę znaczenia opłat w budżetach miast na prawach powiatu w latach 2004-2012 w stosunku do innych dochodów własnych bieżących oraz zmian następujących w tym czasie. Dokonano także szczegółowej analizy wydajności opłat za usługi w stosunku do finansowanych nimi usług, zarówno w przypadku gdy finansowanie następowało z budżetów miast, jak i poprzez samorządowe zakłady budżetowe. Przeprowadzone badania empiryczne pozwalają stwierdzić, że opłaty w szerokim rozumieniu mają coraz większe znaczenie dla dochodów własnych miast, ale jednocześnie opłaty za usługi stanowią w większości przypadków uzupełniające źródło finansowania. W tych przypadkach, gdy opłaty za usługi są wysoce wydajne, zostały stworzone spółki komunalne.

Początek strony

Daniel Kolasa, Tomasz Walach
Zamówienia uzupełniające - praktyczne aspekty stosowania
Instytucja zamówień uzupełniających jest obecna w ustawie z 29.01.2004 r. - Prawo zamówień publicznych od początku jej obowiązywania. Mając na względzie wieloletni okres empirycznej obecności zamówień uzupełniających w krajowym systemie zamówień publicznych, ponad wszelką wątpliwość można je zakwalifikować jako jeden z najczęściej wykorzystywanych instrumentów służących uelastycznieniu skomplikowanych procesów inwestycyjnych. Truizmem jest stwierdzenie, że stosowanie przepisów dotyczących zamówień uzupełniających budzi liczne kontrowersje. Niniejszy artykuł, skierowany szczególnie do jednostek samorządu terytorialnego, przybliża instytucję zamówień uzupełniających, poruszając praktyczne aspekty jej stosowania z uwzględnieniem poglądów judykatury.

Początek strony

Piotr Sołtyk
Standardy zawodowe w działalności audytu wewnętrznego - wybrane zagadnienia
Funkcjonowanie audytu wewnętrznego jest oparte na regulacjach prawa finansowego. Ten niezależny i obiektywny instrument, wspierający kierownika jednostki w realizacji zadań, działa w zróżnicowanym środowisku kontroli, przez co wymagane jest jednolite podejście do zasad praktyki audytu, a także oceny jego skuteczności i efektywności. Jednolite wykonywanie prac zgodnie z założeniami ustawodawcy mają zapewnić standardy praktyki zawodowej audytu wewnętrznego. Celem artykułu jest przybliżenie wybranych standardów wykorzystywanych w działalności audytu wewnętrznego na płaszczyźnie samorządu terytorialnego.

Początek strony

Marcin Rulka
Konsultacje społeczne w sprawie budżetu obywatelskiego. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.05.2015 r. (II GSK 942/14)
Pozbawienie radnych prawa do zgłaszania poddawanych pod konsultacje społeczne projektów realizacji zadań publicznych w ramach budżetu obywatelskiego stanowi naruszenie konstytucyjnego zakazu dyskryminacji w życiu politycznym. Same konsultacje społeczne nie są natomiast właściwą procedurą dla wyrażania przez mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego opinii w kwestii wydatkowania części środków budżetowych. De lege ferenda mechanizm decydowania o wydatkowaniu środków budżetu obywatelskiego powinien zostać objęty odrębnym trybem uregulowanym w ustawie.

Początek strony