Samorząd Terytorialny - Nr 4/2016

ARTYKUŁY

Jacek Sierak, Michał Bitner

• Uwarunkowania i kierunki zmian koncepcji wyrównywania poziomego w systemie finansów samorządowych

str. 5

Elżbieta Feret

• Konstytucyjne i inne ustawowe źródła funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce - aspekty dochodowe w ujęciu przekrojowej ewolucji regulacji konstytucyjnych i ustawowych od 1990 r.

str. 21

Marek Golan

• Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego na koniec 2014 r., czyli po roku obowiązywania zmienionych przepisów określających limit ich zadłużenia

str. 36

Anna Ostrowska

• Zasada legalizmu a kompetencja do udzielenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego

str. 47

Beata Guziejewska

• Rodzaje i zakres iluzji fiskalnych wśród polskich radnych w świetle wyników badań jakościowych

str. 58

Mateusz Karciarz, Maciej Kiełbus

• Statuty związków międzygminnych w rozstrzygnięciach organów nadzoru

str. 68

RECENZJE I OMÓWIENIA

Robert Gawłowski
Paweł Machalski, Europa samorządna. Samorząd terytorialny w wybranych krajach europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015
str. 80

ORZECZNICTWO

Maria Karcz-Kaczmarek

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2015 r. (II OSK 1216/15); glosa aprobująca

str. 83

SPRAWOZDANIA

Dominika Cendrowicz
Sprawozdanie z Międzynarodowej konferencji naukowej "Europejska współpraca terytorialna dla rozwoju obszarów przygranicznych Polski, Czech i Niemiec", Wrocław 29 maja 2015 r.
str. 89

Table of Contents & Abstracts
str. 189

Jacek Sierak, Michał Bitner
Uwarunkowania i kierunki zmian koncepcji wyrównywania poziomego w systemie finansów samorządowych
Artykuł jest poświęcony omówieniu przesłanek i kierunków modyfikacji mechanizmu finansowego wyrównywania poziomego w polskim systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego. Zarówno konieczność zmiany tego mechanizmu, jak i ogólne zasady zmiany wynikają z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd piśmiennictwa i doświadczeń międzynarodowych uzasadnia twierdzenie o braku uniwersalnego, możliwego do zastosowania w każdych warunkach modelu. Problem przyszłego kształtu mechanizmu wyrównywania finansowego jest więc w znacznej mierze problemem wyboru politycznego. Artykuł przedstawia wyniki przeprowadzonych przez autorów symulacji zmian oraz formułuje stosowne rekomendacje.

Początek strony

Elżbieta Feret
Konstytucyjne i inne ustawowe źródła funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce - aspekty dochodowe w ujęciu przekrojowej ewolucji regulacji konstytucyjnych i ustawowych od 1990 r.
W artykule autorka dokonuje retrospekcji regulacji konstytucyjnych, począwszy od pierwszej, pochodzącej z 1921 r., przez kolejne (nawet przy uwzględnieniu tych, które nie przewidywały funkcjonowania samorządu terytorialnego), aż po obowiązujące unormowania wynikające z Konstytucji RP z 1997 r. czy Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. Autorka dokonuje analizy tych regulacji prawnych, które odpowiadają za finansowe aspekty podstaw działania samorządu terytorialnego, ponieważ to one decydują o zdolności realizacji samorządowych zadań publicznych. Rozważania kończy analizą kolejnych nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Początek strony

Marek Golan
Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego na koniec 2014 r., czyli po roku obowiązywania zmienionych przepisów określających limit ich zadłużenia
Artykuł przedstawia wnioski z przeprowadzonej analizy finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Badanie wykonano rok po wejściu w życie przepisów ograniczających wysokość zadłużenia tych podmiotów. Kondycję ekonomiczną samorządów oceniono, wykorzystując dwie metody. W pierwszej z nich użyto nieskomplikowanych obliczeniowo wskaźników określających sytuację finansową. W drugiej metodzie zastosowano autorski model symulacyjny oparty na stosowanej w bankach metodzie wyznaczania prawdopodobieństwa niewypłacalności firm.

Początek strony

Anna Ostrowska
Zasada legalizmu a kompetencja do udzielenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego
Normy kompetencyjne określające prawo udzielenia dotacji przez jednostkę samorządu terytorialnego zostały ustanowione w sposób bezpośredni lub pośredni w 17 ustawach. W sześciu z nich ustawodawca dodatkowo sformułował dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego upoważnienie do wydania tzw. dotacyjnej uchwały trybowej, będącej aktem prawa miejscowego. Ogólne podstawy prawa dotacyjnego zostały natomiast określone w ustawie o finansach publicznych. Jak podkreśla autorka, to przeregulowanie uprawnień dotacyjnych jednostek samorządu terytorialnego spowodowało, że w literaturze i większości orzecznictwa nadzorczego i sądowego wykształciło się przekonanie, iż instrument wydatkowy w postaci dotacji samorząd może stosować wyłącznie wtedy, gdy ma do tego wyraźne upoważnienie ustawowe - wyraźną normę kompetencyjną zawierającą słowo "dotacja". Przeprowadzona w artykule analiza samorządowego dotowania w świetle konstytucyjnej zasady legalizmu, a także próba klasyfikacji tzw. samorządowych tytułów dotacyjnych dowodzą, że powyższe przekonanie jest błędne i świadczy jedynie o dominacji w orzecznictwie i piśmiennictwie państwowego modelu samorządu terytorialnego.

Początek strony

Beata Guziejewska
Rodzaje i zakres iluzji fiskalnych wśród polskich radnych w świetle wyników badań jakościowych
Artykuł przedstawia wyniki pierwszego etapu badań poświęconych iluzjom fiskalnym w polskim systemie finansów lokalnych. Etap ten obejmował pogłębione wywiady z dziesięcioma radnymi wybranej rady miejskiej, które w założeniach miały stanowić tradycyjne badanie o charakterze jakościowym, ale pełniły również funkcję pretestu przed zasadniczym badaniem ankietowym o charakterze ilościowym. Wyniki badań wskazują na ogólnie niski poziom wiedzy radnych na temat finansów samorządu terytorialnego w ujęciu systemowym, ale również na duże zróżnicowanie wiedzy i poglądów, uzależnione stażem pracy w radzie, indywidualnymi zainteresowaniami i aktywnością oraz pełnionymi w niej funkcjami. W pierwszym etapie badań została potwierdzona główna hipoteza badawcza zakładająca, że system finansowania samorządu terytorialnego oparty na dochodach o charakterze transferów z budżetu państwa wpływa na powstawanie i utrwalanie iluzji fiskalnych.

Początek strony

Mateusz Karciarz, Maciej Kiełbus
Statuty związków międzygminnych w rozstrzygnięciach organów nadzoru
Nieprecyzyjność niektórych przepisów ustawy o samorządzie gminnym dotyczących tworzenia i funkcjonowania związków międzygminnych stwarza gminom wiele trudności, zwłaszcza przy konstruowaniu przepisów ich statutów. W artykule autorzy przedstawiają wyniki przeprowadzonej analizy rozstrzygnięć nadzorczych organów nadzoru w zakresie statutów związków międzygminnych w kontekście popełnianych przez gminy członkowskie uchybień proceduralnych w trakcie procedury uchwałodawczej oraz uchybień merytorycznych popełnianych przez te gminy w poszczególnych uregulowaniach statutowych.

Początek strony

Maria Karcz-Kaczmarek
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2015 r. (II OSK 1216/15)
Skład orzekający: przewodniczący - sędzia NSA Jerzy Stelmasiak, sędzia NSA Małgorzata Stahl (sprawozdawca), sędzia del. WSA Paweł Groński.
Norma kompetencyjna zawarta w art. 13 ust. 2 pkt 3 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie stoi na przeszkodzie w uregulowaniu kwestii trybu powołania dyrektora instytucji kultury poprzez odesłanie w statucie [gminnej] instytucji kultury do odpowiednich przepisów ustawy.

Początek strony

Back to top

Back to top

Back to top

Back to top

Back to top

Back to top

Back to top