Samorząd Terytorialny - Nr 3/2018

ARTYKUŁY

Andrzej Skoczylas, Wojciech Piątek

• Czy wierzycielem w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym może zostać podmiot prawa prywatnego?

str. 5

Jacek Markowski

• Zasady ponoszenia kosztów postępowania administracyjnego – zagadnienia wybrane

str. 16

Magdalena Wiśniewska

• Wartość publiczna i zarządzanie wartością publiczną

str. 28

Lech Gniady

• Roszczenia o wypłatę zaniżonych dotacji dla przedszkoli niepublicznych

str. 39

Mariusz Kotulski

• Dzwony kościelne jako źródło hałasu

str. 48

Tomasz Wołowiec

• Dopuszczalność przekazania kompetencji burmistrza do wydawania decyzji administracyjnej o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

str. 58

Rafał Czachor

• Reformy ustroju samorządu terytorialnego Ukrainy od 1990 r. do 2016 r.

str. 68

Joanna Podgórska-Rykała

• Budżet wrażliwy na płeć w opinii przedstawicieli polskich urzędów gmin

str. 78

ORZECZNICTWO

Paweł Borszowski

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 kwietnia 2017 r. (II FSK 630/15); glosa aprobująca (trwałe związanie budynku z gruntem)

str. 85

SPRAWOZDANIA

Robert Gawłowski
Sprawozdanie z II Międzynarodowej Konferencji Naukowej: Miasta przyszłości. W poszukiwaniu nowego paradygmatu zarządzania i rozwoju, Włocławek 2 czerwca 2017 r.
str. 91

Table of Contents & Abstracts
str. 95

Wojciech Piątek, Andrzej Skoczylas
Czy wierzycielem w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym może zostać podmiot prawa prywatnego?
Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o dopuszczalność powierzenia funkcji wierzyciela w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym podmiotowi prywatnemu. Pozytywna odpowiedź na to pytanie wynika wprost z art. 5 § 1 pkt 2 in fi ne ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepisy tej ustawy nie zostały jednak dostosowane do nadania uprawnień wierzyciela podmiotowi prywatnemu, co może prowadzić do komplikacji dotyczących obowiązkowego wszczynania tego postępowania, poszukiwania organu wyższego stopnia nad wierzycielem prywatnym oraz niebezpieczeństwa poniesienia przez ten podmiot wysokich kosztów egzekucyjnych.

Początek strony

Jacek Markowski
Zasady ponoszenia kosztów postępowania administracyjnego - zagadnienia wybrane
Przedmiot rozważań niniejszej publikacji stanowi analiza wybranych zagadnień dotyczących zasad ponoszenia kosztów w postępowaniu administracyjnym, w tym w szczególności podmiotów zobowiązanych do ich poniesienia. Wybrane zagadnienia z tego zakresu dotyczą ustalenia znaczenia pojęć winy strony, interesu strony oraz jej żądania dotyczącego przeprowadzenia dowodu, który nie wynika z ustawowego obowiązku organu prowadzącego postępowanie, jak również ustalenia podmiotu zobowiązanego do poniesienia kosztów postępowania w przypadku prowadzenia tego postępowania przez organ zastępczy. Lapidarność unormowań stwarza znaczne problemy interpretacyjne. Dokonana próba wykładni obowiązujących unormowań wskazuje na konieczność wąskiego rozumienia pojęcia winy strony oraz jej interesu, które wiążą się z poszczególnymi czynnościami postępowania, nie zaś z jego przedmiotem w znaczeniu materialnoprawnym.
W konkluzji sformułowano postulat de lege ferenda dotyczący m.in. uszczegółowienia istniejących w tej materii unormowań, w szczególności poprzez uregulowanie wprost zasady ponoszenia kosztów postępowania przez organ administracji, w sytuacji gdy przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Początek strony

Magdalena Wiśniewska
Wartość publiczna i zarządzanie wartością publiczną
Artykuł ma charakter przeglądowy, a rozważania prowadzone są w oparciu o literaturę polską i światową. Jego celem jest przybliżenie koncepcji wartości publicznej oraz wskazanie możliwości adaptacji tego pojęcia na procesy zarządcze w organizacjach publicznych w postaci rozwinięcia nowego podejścia do zarządzania – zarządzania wartością publiczną. Koncepcja wartości publicznej jest obecna w dyskursie naukowym ostatnich 20 lat i podlega ciągłym rozwinięciom oraz ewolucji. Jest jednak mało znana w polskiej literaturze przedmiotu, chociaż stanowi atrakcyjny wyznacznik działania organizacji sektora publicznego. Wartość publiczna ma dostarczać menedżerom publicznym nowej perspektywy przy ocenie podejmowanych działań i pozwolić na udoskonalenie procesów decyzyjnych właściwych dla sfery zarządzania publicznego. Koncepcja czerpie z dorobku poprzedzających ją podejść do zarządzania w sferze publicznej, ale wydaje się być wolna od ich niedostatków. W literaturze światowej mówi się już nie tylko o samej wartości publicznej, ale i o zarządzaniu wartością publiczną.

Początek strony

Lech Gniady
Roszczenia o wypłatę zaniżonych dotacji dla przedszkoli niepublicznych
Ustawa z 7.09.1991 r. o systemie oświaty już w pierwotnym brzmieniu przewidywała, że przedszkole niepubliczne otrzymuje dotacje z budżetu gminy (art. 90 ust. 1). W przepisach uregulowano również sposób wyliczenia wysokości dotacji, wskazując, że dotacje „przysługują w wysokości do 50% wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach lub szkołach publicznych tego samego typu w przeliczeniu na jednego ucznia”. Począwszy od 1991 r. ustawa o systemie oświaty była nowelizowana ponad stukrotnie, co pokazuje olbrzymią dynamikę zmian w zakresie prawa oświatowego w Polsce. Pomimo licznych nowelizacji, które nie ominęły również przepisów dotyczących dotacji dla przedszkoli niepublicznych, w aktualnym stanie prawnym konstrukcja dotacji jest analogiczna jak w pierwotnej wersji ustawy. Powyższej konstatacji nie zmienia również uchwalenie ustawy z 27.10.2017 r. o fi nansowaniu zadań oświatowych, która wprawdzie usuwa materię dotacyjną z ustawy o systemie oświaty, niemniej jednak nie wprowadza mechanizmu fi nansowania przedszkoli niepublicznych, opartego na innym modelu niż dotychczas. Ponieważ roszczenia związane z zaniżonymi dotacjami są w praktyce dochodzone za 10 lat wstecz, w niniejszej publikacji odniosę się do stanu prawnego zarówno poprzedzającego wejście w życie wymienionej wyżej ustawy, jak i obowiązującego po jej wejściu w życie.

Początek strony

Mariusz Kotulski
Dzwony kościelne jako źródło hałasu
Hałas jest obecnie jedną z podstawowych uciążliwości występujących w środowisku naturalnym i oddziałuje on na większą liczbę ludzi niż inne zanieczyszczenia. Wynika to z jego powszechności w środowisku, w którym żyjemy. Różnorodne dźwięki dosłownie nas otaczają. Towarzyszą nam w zasadzie w każdym miejscu i w każdym czasie. Część z nich generujemy sami bądź świadomie się na nie godzimy (słuchając np. muzyki). Inne są wytwarzane bez naszej woli i oddziałują na nas bez naszej zgody. Co więcej, natężenie hałasu w środowisku stale rośnie. Paradoksalnie związane jest to z postępującym rozwojem społeczno-gospodarczym, intensyfi kacją zabudowy oraz rozbudową infrastruktury technicznej. Nie budzi także wątpliwości negatywny wpływ hałasu na człowieka i to nie tylko na jego słuch (wpływ bezpośredni), ale także na inne aspekty jego zdrowia i ogólnej kondycji (wpływ pośredni). Nadmierny hałas, zwłaszcza oddziałujący w sposób długotrwały, ma duży wpływ na zmniejszoną wydajność pracy, powoduje rozdrażnienie, nadpobudliwość, utrudnia wypoczynek i koncentrację. Stałe oddziaływanie hałasu wpływa na cały organizm – na narząd słuchu, system nerwowy, powoduje zaburzenia snu, trawienia, zmiany akcji serca, ciśnienia krwi oraz rytmu oddychania.
Coraz częściej jednym ze źródeł hałasu, postrzeganym jako uciążliwe, są dzwony kościelne.

Początek strony

Tomasz Wołowiec
Dopuszczalność przekazania kompetencji burmistrza do wydawania decyzji administracyjnej o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
W związku z wejściem w życie ustawy z 25.01.2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach od 1.07.2013 r. wiele rad gminy podjęło uchwały na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym upoważniające – najczęściej – spółki komunalne do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi. W ostatnim czasie w orzecznictwie sądów administracyjnych zaczęły się jednak pojawiać rozbieżności dotyczące dopuszczalności przekazywania na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym kompetencji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do określenia w drodze decyzji administracyjnej, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Początek strony

Rafał Czachor
Reformy ustroju samorządu terytorialnego Ukrainy od 1990 do 2016 r.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie procesu ewolucji pozycji ustrojowej samorządu terytorialnego na Ukrainie od momentu rozpoczęcia jego wdrażania. Analizie poddano ewolucję organizacji samorządu, odnosząc ją do zmieniających się koncepcji ustroju państwa, a przede wszystkim pozycji prezydenta, a także zakres obecnie wdrażanej reformy. Główna teza artykułu zawiera się w stwierdzeniu o upolitycznieniu kwestii istnienia samorządu i jego instrumentalnym wykorzystywaniu przez władze państwowe. W uwagach odnoszących się do zakresu bieżących reform wskazano zarówno na ich pozytywny wymiar, jak i na potencjalne zagrożenia, które wynikają z głębokiego kryzysu państwowości ukraińskiej.

Początek strony

Joanna Podgórska-Rykała
Budżet wrażliwy na płeć w opinii przedstawicieli polskich urzędów gmin
W niniejszym artykule zaprezentowane zostały opinie urzędników i lokalnych decydentów na temat budżetu wrażliwego na płeć (ang. gender budgeting). Autorka powołuje się na badania własne, które zostały przeprowadzone w celu scharakteryzowania prowadzonej przez polskie gminy szeroko pojmowanej polityki równości płci. Badanie, które swoim zasięgiem objęło ponad 75% wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce zostało przeprowadzone w związku z zakończeniem kadencji organów stanowiących 2010–2014. Zasadniczym narzędziem badawczym była ankieta zawierająca 16 pytań otwartych, z których jedno dotyczyło budżetowania pod kątem płci. Celem owego pytania było sprawdzenie, czy polskie gminy uwzględniają perspektywę płci w procesie konstruowania budżetu, a jeśli nie w odniesieniu do całego planu fi nansowego, to czy robią to dla mniejszych wydatków budżetowych – konkretnych zadań. Autorka dociekała również, w jakich dokładnie obszarach urzędnicy planują wydatki z uwzględnieniem odmiennych potrzeb kobiet i mężczyzn, skąd biorą dane na temat odmiennych potrzeb, a także jak wygląda proces kontroli i późniejszej ewaluacji wydatkowania środków. Materiał empiryczny uzyskany za pomocą ankiety został poszerzony o dokładną analizę gminnych dokumentów (budżetów i sprawozdań z ich wykonania, innych uchwał, zarządzeń organu wykonawczego, regulaminów) oraz o wywiady telefoniczne i bezpośrednie z przedstawicielami wybranych (aktywnych na tym polu) gmin.

Początek strony

Paweł Borszowski
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 kwietnia 2017 r. (II FSK 630/15)
Skład orzekający: przewodniczący – sędzia NSA Andrzej Jagiełło, sędzia NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), sędzia del. WSA Katarzyna Wolna-Kubicka.
Należy przyjąć, że użyte w art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i art. 3 pkt 2 ustawy – Prawo budowlane określenie „trwale związany z gruntem” nie powinno być rozumiane w znaczeniu, o którym mowa w art. 47 § 2 i 3 k.c. w zw. z art. 48 ustawy – Kodeks cywilny, lecz w znaczeniu językowym.

Początek strony

ARTICLES

Andrzej Skoczylas, Wojciech Piątek

• Can a private law entity become a creditor in administrative proceedings?

p. 5

Jacek Markowski

• Principles of incurring administrative costs – selected issues

p. 16

Magdalena Wiśniewska

• Public value and public value management

p. 28

Lech Gniady

• Claims for the payment of understated grants to non-public kindergartens

p. 39

Mariusz Kotulski

• Church bells as a source of noise

p. 48

Tomasz Wołowiec

• Admissibility of transferring the mayor’s powers to issue an administrative decision on the level of the municipal waste management fee

p. 58

Rafał Czachor

• Reform of the territorial self-government system of Ukraine from 1990 to 2016

p. 68

Joanna Podgórska-Rykała

• Gender budgeting in the view of representatives of Polish municipal offi ces

p. 78

CASE LAW

Paweł Borszowski

• Ruling of the Supreme Administrative Court in Warsaw of 6 April 2017 (II FSK 630/15), approving commentary (permanent attachment of a building to the ground)

p. 85

REPORTS

Robert Gawłowski
Report on the 2nd International Scientifi c Conference: City of Tomorrow. In search of a new paradigm of management and development, Włocławek 2 June 2017
p. 91

Table of Contents & Abstracts
p. 95

Wojciech Piątek, Andrzej Skoczylas
Can a private law entity become a creditor in administrative proceedings?
The subject matter of the deliberations is the response to the question of the admissibility of entrusting the function of creditor in administrative enforcement proceedings to a private entity. An affi rmative response to this question arises directly from Article 5, § 1, item 2 in fi ne of the Act on Enforcement Proceedings in Administration. However, the provisions of this Act have not been adapted to award the rights of a creditor to a private entity, which may lead to complications regarding the obligatory initiation of such proceedings, the search for the higher level authority over the private creditor and the danger of this entity incurring high costs of enforcement.

Back to top

Jacek Markowski
Principles of incurring administrative costs – selected issues
The subject matter of the deliberations in this paper is the analysis of selected issues regarding the principles of incurring costs in administrative proceedings, including, in particular, the entities required to incur them. Selected issues on this apply to the establishment of the meaning of the terms of a party’s fault, a party’s interest and its request regarding the taking of evidence, which does not arise from the statutory obligation of the authority handling the proceedings, as well as the entity which is required to incur the costs of the proceedings if these proceedings are being handled by a substitute authority. The conciseness of the provisions creates major problems of interpretation. The attempt made to interpret the regulatory framework suggests there is a need to understand the notion of a party’s fault and its interest narrowly, as they are related to individual activities of the proceedings and not their subject matter in the substantive law sense.
A de lege ferenda postulate has been formulated in the conclusions, inter alia, regarding the detailing of the applicable regulations regarding this matter, in particular by directly regulating the principles by which the administrative authority bears the costs of the proceedings in situations where the detailed provisions do not provide otherwise.

Back to top

Magdalena Wiśniewska
Public value and public value management
The deliberations in this overview paper have been conducted on the basis of Polish and world literature. Its subject matter is the concept of public value, which has been present in the scientifi c discourse over the past 20 years and is continuously being developed. The objective of public value is to provide public managers with a new perspective for evaluating actions taken. The concept of public value is still poorly known and developed in the Polish literature, whereas, it is an attractive determinant of the organization of the public sector. The concept consists of a method of learning from the achievements and failures of previous approaches to public management, but without their shortcomings. The paper introduces the concept of public value and presents the possibility of adapting this concept to management processes in public organizations in the form of the development of a new approach to management – public value management.

Back to top

Lech Gniady
Claims for the payment of understated grants to non-public kindergartens
In its original wording, the Act on the Education System of 7 September 1991 provided that a non-State kindergarten receives grants from the municipality’s budget (Article 90, para. 1). The provisions also regulated the method of calculating the amount of the grant, indicating that grants are “payable at an amount of up to 50% of the current expenditure incurred by the kindergartens or State schools of the same type per pupil.” The Act on the Education System was amended over a hundred times since 1991, which demonstrates a huge rate of change in the educational law in Poland. Despite the numerous amendments, which also did not bypass the provisions on grants to non-State kindergartens, in the current legal situation, the structure of the grant is the same as in the original version of the Act. These observations are also not changed by the adoption of the Act on the fi nancing of educational tasks of 27 October 2017, which actually addresses the matter of grants from the Act on the Education System, although it does not introduce a mechanism of fi nancing non-State kindergartens based a model that differs to the model to date. Since, in practice, claims related to understated grants are asserted for the previous ten years, in this paper, the author addresses the legal situation both before the entry into force of the above Act and the situation in force after it became effective.

Back to top

Mariusz Kotulski
Church bells as a source of noise
The sound of church bells is strongly embedded in the cultural context in connection with the functioning of places of worship. Therefore, it is usually not perceived as being onerous. However, in specifi c cases (verifi ed objective measurement of the sound level and not the subjective feeling of the declarant), the respective provisions on environmental protection will apply. In the light of the applicable regulations, it is not therefore possible to rule out the impact of church bells on the environment in abstracto by a breach of the applicable permissible noise levels.

Back to top

Tomasz Wołowiec
Admissibility of transferring the mayor’s powers to issue an administrative decision on the level of the municipal waste management fee
The fundamental problem of interpretation is related to the answer to the question of whether, in accordance with Article 39, para. 4 of the Act on Municipal Self-Government, the municipal council can authorize the executive body of an auxiliary unit and the bodies of the units and entities referred in Article 9, para. 1 of the Act on Municipal Self-Government to settle matters regarding municipal waste management fees or whether the provision of Article 6q, para. 1 of the Act on Maintaining Cleanliness and Order in Municipalities, in connection with Article 143 § 1 of the Tax Code, prevents the municipal council from passing an appropriate resolution awarding such authorization. It appears that the provision of Article 6q, para. 1 of the Act on Maintaining Cleanliness and Order in Municipalities rules out the ability to apply the provision of Article 39, para. 4 of the Act on Municipal Self-Government with regard to municipal waste management fees.

Back to top

Rafał Czachor
Reform of the territorial self-government system of Ukraine from 1990 to 2016
The objective of this paper is to present the process of evolution of the systemic transformation of territorial self-government in Ukraine from the start of its implementation. The evolution of the organization of self-government was analysed, comparing it with the changing concept of the State’s system and primarily the position of the President, as well as the scope of the reform currently being implemented. The main argument in the paper is contained in the fi nding that the existence of self-government has become politicized and is being used instrumentally by the State authorities. The comments referring to the scope of the current reforms indicate both their positive dimension and the potential threats that arise from the deep crisis of Ukrainian statehood.

Back to top

Joanna Podgórska-Rykała
Gender budgeting in the view of representatives of Polish municipal offi ces
This article presents opinions of municipal offi cials and local decision-makers on gender budgeting. The authoress refers to her own research to describe the broad aspects of the gender equality policy pursued by Polish municipalities. The study, which covered more than 75% of all territorial self-government units in Poland, was conducted in connection with the end of the 2010–2014 term of offi ce of the legislative bodies. The basic research tool was a survey consisting of 16 open-ended questions, one of which was related to gender budgeting. The objective of this question was to check whether Polish municipalities take the gender perspective into consideration in the budgeting process and, if not for the whole of the fi nancial plan, whether they do so at least for smaller budget expenditures – specifi c tasks. The authoress also investigated the specifi c areas in which the offi cials are planning expenditures that take into account the different needs of women and men, where they obtain data on those different needs and how the process of control and subsequent fi nancial evaluation looks. The empirical materials acquired through the survey was extended by a detailed analysis of municipal documents (budgets and reports on their execution, other resolutions, orders of the executive body, regulations etc.), as well as by telephone and face-to-face interviews with representatives of selected (active in this fi eld) municipalities.

Back to top

Paweł Borszowski
Ruling of the Supreme Administrative Court in Warsaw of 6 April 2017 (II FSK 630/15), approving commentary (permanent attachment of a building to the ground)
The commentary addresses one of the important issues in the structure of property tax. This is about the extent to which the permanent attachment of a building to the ground is understood within the framework of the legal defi nition of a building in the Act on Local Taxes and Charges. The author agrees with the view adopted by the Supreme Administrative Court in the ruling in question and highlights some of the issues that should be taken into account when applying this regulation, both for the doctrine and tax practice, as well as in deliberations on legal defi nitions, and the use of vague expressions in them.

Back to top