Przegląd Podatkowy - Nr 12/2025 [416]

"Przegląd Podatkowy" nr 12/2025

Drodzy Czytelniczki i Czytelnicy, w grudniowym numerze naszego miesięcznika publikujemy polską wersję drugiej części cyklu zamieszczonego na łamach "Bulletin for International Taxation" – flagowego czasopisma IBFD. Celem artykułu pt. Zakaz nadużycia i koncepcja rzeczywistego beneficjenta: jak je rozplątać dzięki podejściu opartemu na zasadach prawa unijnego (i poza nim) jest rozplątanie koncepcji rzeczywistego beneficjenta (BO) i zasady zakazującej nadużycia praw podmiotowych w prawie UE (zakaz nadużycia) dzięki zastosowaniu podejścia opartego na zasadach prawa. Porównano w nim ich podstawowe elementy składowe, zakres i cel BO oraz zakazu nadużycia. Z tego porównania wynika wyraźne rozróżnienie między BO a zakazem nadużycia w prawie unijnym – zarówno w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i w świetle klauzuli ogólnej przeciw unikaniu opodatkowania (GAAR) w ATAD oraz w innych przepisach przeciwdziałających unikaniu opodatkowania, w tym w teście głównych celów (principal purposes test – PPT), w Konwencji MLI. Artykuł opiera się na wcześniejszych ustaleniach autorów, opublikowanych w listopadowym numerze „Przeglądu Podatkowego”. Proponuję, aby czytelnik zapoznał się z tym artykułem, by uzyskać pełny wgląd w podejście analityczne przyjęte przy badaniu związku między ogólną zasadą prawa UE zakazującą nadużycia praw podmiotowych (zakaz nadużycia) a koncepcją rzeczywistego beneficjenta (BO). Mam nadzieję, że oba opracowania okażą się nader przydatne dla polskich praktyków prawa podatkowego oraz naukowców i studentów.

Podatek akcyzowy jest zharmonizowany na poziomie Unii Europejskiej i uregulowany m.in. w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Opodatkowanie akcyzą samochodów osobowych nie jest jednak objęte wprost przepisami unijnymi i jest określone w krajowych przepisach ustawy o podatku akcyzowym. Punktem wyjścia artykułu pt. Zmiana ustawy o podatku akcyzowym – reperkusje orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości w sprawie akcyzy od samochodów jest postępowanie o zwrot podatku akcyzowego prowadzone przez polski organ podatkowy, które znalazło swój finał w pytaniu prejudycjalnym skierowanym przez NSA do Trybunału Sprawiedliwości. Wyrok TS z 17.05.2023 r., C-105/22, P.M. – choć potwierdzający zgodność prawa unijnego z prawem krajowym – był asumptem do podjęcia zmian legislacyjnych w podatku akcyzowym, których omówienie jest głównym celem artykułu. Ponadto zostały przedstawione inne możliwości ujęcia opodatkowania samochodów osobowych w celu uniknięcia niezgodności z prawem Unii. Wprowadzone zmiany należy ocenić jako pozytywne i realizujące w pełni wyrok TS C-15/22, P.M., jednak niezapewniające bezsprzecznej zgodności z przepisami prawa UE i niezabezpieczające przed wystąpieniem kolejnych sporów przed TS w przyszłości.

Przedmiotem artykułu pt. Pomoc publiczna w ramach Polskiej Strefy Inwestycji a podatek wyrównawczy według dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 oraz według polskiej ustawy jest koncepcja prezentowania dla celów bilansowych oraz podatku wyrównawczego regionalnej pomocy publicznej w związku z realizacją inwestycji w ramach programów specjalnych stref ekonomicznych oraz Polskiej Strefy Inwestycji. W ocenie autorów pomoc publiczna z tych tytułów, która jest rozliczana w formie zwolnienia podatkowego, nie powoduje obniżenia efektywnej stawki podatkowej. Dochód danego przedsiębiorcy uprawnionego do odliczenia od podatku dochodowego od osób prawnych kwoty pomocy publicznej w istocie jest opodatkowany według stawki podstawowej, a odliczenie podatkowe jest wyłącznie formą rozliczenia przyznanej pomocy publicznej. Tezę tę wyprowadzono z przepisów art. 4 ustawy o wspieraniu nowych inwestycji, art. 12 ust. 1 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, art. 14 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17.06.2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, KSR nr 2 pkt 10.1.–10.3. w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a u.p.d.o.p., uwzględniając w procesie wykładni m.in. cel tych przepisów oraz  przyjmując następujące założenia, że: 1) że regionalna pomoc publiczna powinna mieć identyczną formę prezentacji bilansowej niezależnie od tego, czy ma charakter wsparcia w formie gotówkowej (grant, dotacja), czy jest rozliczana poprzez zmniejszenie kwoty należnego do zapłaty podatku dochodowego (co można porównać do potrącenia); 2) regionalna pomoc publiczna powinna mieć identyczny wpływ na podatek wyrównawczy niezależnie od formy jej udzielenia (grant, dotacja, zwolnienie podatkowe).

Artykuł pt. Koszty wspólne w działalności strefowej stanowi omówienie zagadnienia kosztów wspólnych w działalności strefowej oraz ma na celu przedstawienie aktualnego podejścia organów podatkowych do tego zagadnienia, a także rezultatów z analizy niniejszego zagadnienia wraz z zaprezentowaniem rekomendacji legislacyjnych. W szczególności dotyczy to przedsiębiorstw strefowych, które funkcjonują w ramach zezwoleń strefowych bądź decyzji o wsparciu udzielanych w reżimie Polskiej Strefy Inwestycji.

Artykuł pt. Opodatkowanie urządzeń technicznych podatkiem od nieruchomości do końca 2024 r. analizuje kwestię opodatkowania urządzeń technicznych podatkiem od nieruchomości w świetle przepisów obowiązujących do końca 2024 r., rozważając ich kwalifikację jako budynków, budowli lub urządzeń budowlanych. W obliczu niejednoznacznych regulacji oraz rozbieżności w orzecznictwie i literaturze autor podejmuje próbę wypracowania spójnego i systemowego podejścia do tej problematyki.

Iwona Strzelec

Redaktor Naczelna "Przeglądu Podatkowego"